Verse I.36

Ratnagotravibhāga Root Verse I.36

Previous Verse

Next Verse

Verse I.36 Variations

फलमेषां समासेन धर्मकाये विपर्ययात्
चतुर्विधविपर्यासप्रतिपक्षप्रभावितम्

phalameṣāṃ samāsena dharmakāye viparyayāt
caturvidhaviparyāsapratipakṣaprabhāvitam

E. H. Johnston as input by the University of the West.

འདི་དག་འབྲས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན།
།ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག
།རྣམ་པ་བཞི་ལས་བཟློག་པ་ཡི།
།གཉེན་པོས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཉིད།

Dege, PHI, 112

In brief, the fruition of those [causes]

Is characterized by being the remedies
That counteract the four kinds of
Mistakenness about the dharmakāya.

When the Clouds Part, Brunnhölzl, 361.

略說四句義

四種顛倒法
於法身中倒
修行對治法

http://cbetaonline.dila.edu.tw/en/T31n1611_p0829b12

En résumé, le fruit de ces [quatre causes]

Consiste en ces antidotes qui s’opposent Aux quatre types de méprises Relatives au corps absolu.

Charrier, Christian and Patrick Carré. Traité de la Continuité suprême du Grand Véhicule. Plazac: Éditions Padmakara, 2019.

RGVV Commentary on Verse I.36

Tibetan
English
Sanskrit
Chinese

---

Full Tibetan Commentary
Full English Commentary
Full Sanskrit Commentary
Full Chinese Commentary

།དེ་ལ་འབྲས་བུའི་དོན་དང་ལས་ཀྱི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། གཙང་བདག་བདེ་{br}དང་རྟག་ཉིད་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་འབྲས། །སྡུག་བསྔལ་ཡིད་འབྱུང་ཞི་ཐོབ་པར། །འདུན་དང་སྨོན་པའི་ལས་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་སྔ་མས་ཅི་བསྟན་ཞེ་ན། འདི་དག་འབྲས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག །རྣམ་པ་བཞི་ལས་{br}བཟློག་པ་ཡི། །གཉེན་པོས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཉིད། །མོས་པ་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུར་བཤད་པའི་ཆོས་བཞི་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞི་ལས་བཟློག་པའི་གཉེན་{br}པོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པ་བཞིར་བལྟའོ། །དེ་ལ་གང་ཞིག་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་གོ་སྙམ་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེའོ་སྙམ་པ་དང་། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པ་{br}དང་། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་ངོ་སྙམ་པར་འདུ་ཤེས་པ་འདི་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞི་ཞེས་བརྗོད་ལ། འདི་ལས་བཟློག་པ་ལ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། སྡུག་{br}བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། མི་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞི་ལས་བཟློག་པའོ། །དེ་ཡང་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། འདིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འདོད་དོ། །གང་གི་གཉེན་{br}པོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བདེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། བདག་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། གཙང་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གཞུང་འདི་ཡང་

---

རྒྱ་ཆེར་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཟིན་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ། {br}བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་འདུ་ཤེས་པ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྔར་མ་མཐོང་བ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་{br}ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ། བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ། བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ། གཙང་བར་འདུ་ཤེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐུགས་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲས་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་{br}འདས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་ནི། རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ། བདེ་བའི་ཕ་{br}རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ། གཙང་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་གང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པར་མཐོང་བའོ། །ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་སྲས་{br}ལགས་སོ་ཞེས་རྒྱས་པར་འབྱུང་ངོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་བཞི་ནི་རྒྱུའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་གོ་རིམས་ལས་བཟློག་སྟེ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་སྡང་བ། འདོད་ཆེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་གཙང་བའི་འཁོར་བ་ལ་མངོན་པར་{br}དགའ་བ་ལས་བཟློག་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་མོས་པ་བསྒོམས་པ་ལས་ནི་འབྲས་བུ་གཙང་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པར་བལྟའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དག་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་གཞན་མུ་སྟེགས་པ་དག་གི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་བདག་ཏུ་

---

འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ལས་བཟློག་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམས་པ་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བདག་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཐོབ་པར་བལྟའོ། །འདི་ལྟར་མུ་སྟེགས་པ་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་བདག་ཏུ་ཁས་ལེན་{br}ལ། དེ་དག་གིས་ཇི་ལྟར་བཟུང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཡང་བདག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སླུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྙེས་ལ། དེས་{br}ཇི་ལྟར་གཟིགས་པའི་བདག་མེད་པ་ཡང་བདག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་སླུ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་ཏུ་འདོད་དོ། །བདག་མེད་པ་ཉིད་བདག་ཏུ་བྱས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །འཁོར་བའི་{br}སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཙམ་མངོན་པར་འདོད་པ་ལས་བཟློག་ནས་ནམ་མཁའི་མཛོད་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པ་ལས་ནི་འབྲས་བུ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་{br}པ་འཐོབ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདུ་འཛི་མེད་པར་གནས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ལས་བཟློག་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྒོམས་པ་ལས་ནི་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཁོར་བ་{br}ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཐོབ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མོས་པ་དང་། ཤེས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་{br}བུ་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གཙང་བ་དང་། བདག་དང་། བདེ་བ་དང་། རྟག་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པ་བཞི་འགྲུབ་བོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འདི་དག་གིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཐས་

---

ཀླས་པ་ཕྱི་མའི་མཐའི་མུར་ཐུག་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །འདི་ལྟར་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་དམ་པ་ལ་ལྷག་པར་མོས་པ་བསྒོམས་པས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤིན་ཏུ་གཙང་བའི་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་འགྲུབ་པོ། །{br}ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས། སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནམ་མཁའ་ལྟར་བདག་མེད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང་། ནམ་མཁའ་མཛོད་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པས་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་དམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པའི་{br}ཕྱིར་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཐས་ཀླས་པའོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྒོམས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དུས་མུ་མཐའ་མེད་པར་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ན་ཕྱི་མའི་མཐའི་མུར་ཐུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། {br}དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པ་འདི་བཞི་ཐོབ་པའི་གེགས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་འདི་བཞི་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དང་། འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་། འཇིག་པའི་{br}མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་ཏེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་མ་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སའི་རྐྱེན་ཅན་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ཉིད་དེ། འདུ་བྱེད་བཞིན་ནོ། །འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་རིག་པའི་བག་{br}ཆགས་ཀྱི་སའི་རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ཅན་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་རྣམ་པ་གསུམ་གྲུབ་པ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པ་བཞིའི་རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སྲིད་པ་གསུམ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་{br}ལུས་རྣམ་པ་གསུམ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྐྱེན་ཅན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བའི་འཆི་འཕོ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཅན་གྱི་རྒ་ཤི་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་

---

ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་མ་སྤངས་པས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དྲི་ང་བའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཙང་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་མི་འཐོབ་པོ། །མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ་ཕྲ་མོ་{br}དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤིན་ཏུ་འདུས་མ་བྱས་པ་མི་འཐོབ་པོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་དེ་དང་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སའི་རྐྱེན་ཅན་གྱི་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་སྤྱོད་པ་ཕྲ་མོས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཕུང་པོ་ཀུན་{br}འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་འགགས་པ་ཤིན་ཏུ་བདེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་འཐོབ་པོ། །དེ་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པ་འགགས་པ་ལས་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་མངོན་དུ་མ་བྱས་པ་དེ་སྲིད་དུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་{br}བ་དང་ལྡན་པའི་འཆི་འཕོ་བ་དང་མི་འབྲལ་བའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་གྱུར་པ་མེད་པ་རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་འཐོབ་པོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་ནོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་{br}མོངས་པ་བཞིན་ནོ། །ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་རྣམ་པ་གསུམ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་དང་། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་ལྡན་པའི་འཆི་འཕོ་བ་ནི་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་ནོ། །གཞུང་འདི་ཡང་རྒྱས་པར་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། {br}བཅོམ་ལྡན་འདས་དཔེར་ན་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྲིད་པ་གསུམ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སའི་རྐྱེན་གྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དབང་{br}ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་གསུམ་འབྱུང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ཏུ་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་གསུམ་པོ་འདི་དག་འབྱུང་བ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་རྐྱེན་ལགས་སོ་ཞེས་

---

རྒྱས་པར་འབྱུང་ངོ། །གང་གི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་འདི་གསུམ་ལ་གཙང་བ་དང་། བདག་དང་། བདེ་བ་དང་། རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར། དེ་{br}བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཁོ་ན་རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ། བདེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ། བདག་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ། གཙང་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ།

Now, [there is] a verse in terms of (3) the topic of the fruition and (4) the topic of the function [of the tathāgata heart].

The fruition consists of the pāramitās that are

The qualities of purity, self, bliss, and permanence.

It has the function of being weary of suffering

As well as striving and aspiring to attain peace. I.35

What is taught by the first half of this verse here?

In brief, the fruition of those [causes]

Is characterized by being the remedies

That counteract the four kinds of

Mistakenness about the dharmakāya. I.36

The four dharmas such as having faith [in the mahāyāna dharma were described] as the causes of the purity of the tathāgata element. In brief, the fruition of those [four causes] should be regarded, in due order and by virtue of their being the remedies that counteract the four kinds of mistakenness, as the four kinds of pāramitās that are the qualities of the dharmakāya of the Tathāgata.

Here, the notion that impermanent entities such as form are permanent, the notion that [entities entailing] suffering are blissful, the notion that [entities] lacking a self have a self, and the notion that impure [entities] are pure are called "the fourfold mistakenness." The fourfold unmistakenness should be understood by way of the opposites of those [four notions]. What is this fourfold [unmistakenness]? It consists of the notion that entities such as form are impermanent, the notion that they [entail] suffering, the notion that they lack a self, and the notion that they are impure. These [notions] are called "the opposite of the fourfold mistakenness." In turn, these [opposites of the fourfold unmistakenness] are meant here to be mistakennesses with regard to the dharmakāya of the Tathāgata, which has the characteristics of being permanent and so on. By virtue of being the remedies for that [latter mistakenness, there is] the presentation of the four kinds of pāramitās that are the qualities of the dharmakāya of the Tathāgata, that is, the pāramitā of permanence, the pāramitā of bliss, {P93b} the pāramitā of a self, and the pāramitā of purity. This passage {D91a} is to be understood in detail according to the [Śrīmālādevī]sūtra:

Bhagavan, sentient beings are mistaken about the five appropriating skandhas that they have taken on. They entertain the notion that what is impermanent is permanent, the notion that what is suffering is bliss, the notion that what lacks a self has a self, and the notion that what is impure is pure. Bhagavan, even all śrāvakas and pratyekabuddhas are mistaken about the dharmakāya of the Tathāgata, which has not been seen by the wisdom of emptiness before and is the object of omniscient wisdom [alone]. {J31} Bhagavan, those sentient beings who entertain the notion of permanence, the notion of bliss, the notion of a self, and the notion of purity are the legitimate heart sons of the Bhagavān. Bhagavan, these sentient beings are unmistaken. Bhagavan, these sentient beings have the correct view. For what reason is that so? Bhagavan, this dharmakāya of the Tathāgata is indeed the pāramitā of permanence, the pāramitā of bliss, the pāramitā of a self, and the pāramitā of purity. Those sentient beings who see this dharmakāya of the Tathāgata in that way see correctly. Those who see correctly are the legitimate heart sons of the Bhagavān.

The reverse order of these four pāramitās that are the qualities of the dharmakāya of the Tathāgata should be understood by way of the order of the [above-mentioned four] causes [of purity]. Here, (1) by way of being the opposite of those with great desire who are hostile toward the mahāyāna dharma {P94a} taking delight in impure saṃsāra, the attainment of the pāramitā of purity should be regarded as the fruition of bodhisattvas’ having cultivated faith in the mahāyāna dharma.

(2) By way of being the opposite of the tīrthikas, who are other [than us] and regard the five appropriating skandhas as a self, taking delight in clinging to a nonexistent self, {D91b} the attainment of the pāramitā of the supreme self should be regarded as the fruition of [bodhisattvas’] having cultivated prajñāpāramitā. Thus, all tīrthikas, who are other [than us], claim that [certain] entities such as form, which do not have the nature of that [which they appear as], are the self. [However,] since these entities as they are apprehended by those [tīrthikas] are deceiving in terms of the characteristic of being a self, they never are a self. On the other hand, the Tathāgata has attained the pāramitā of the supreme lack of self of all phenomena through the wisdom of [realizing] true reality just as it is. Since this lack of self, just as it is seen by the [Tathāgata], is undeceiving in terms of its characteristic of not being a self, it is taken to be a self at all times. [Thus, here,] it is the very lack of self that is referred to as "self," just as [the prajñāpāramitā sūtras] speak of "abiding in a nonabiding manner."

(3) By way of being the opposite of those who belong to the śrāvakayāna, who are afraid of the suffering of saṃsāra, {J32} taking delight in the mere pacification of saṃsāric suffering, the attainment of the pāramitā of all mundane and supramundane bliss should be regarded as the fruition of [bodhisattvas’] having cultivated samādhis such as the Sky Treasure.

(4) By way of being the opposite of those who belong to the pratyekabuddhayāna, who are indifferent about the welfare of sentient beings, taking delight in dwelling in solitude, {P94b} the attainment of the pāramitā of permanence should be regarded as the fruition of [bodhisattvas’] having cultivated great compassion because [bodhisattvas] are always and without interruption consumed by their desire for the welfare of sentient beings for as long as saṃsāra exists.

Thus, in due order, the fourfold cultivation of faith, prajñā, samādhi, and compassion by bodhisattvas accomplishes the fruition that is called "the four kinds of pāramitās that are the qualities of purity, self, bliss, and permanence in the dharmakāya of the Tathāgata." By virtue of these [pāramitās], the Tathāgata said, "having reached the full extent of the dharmadhātu, extending to the limits of the element of space, {D92a} and lasting until the end of time." Through having cultivated faith in the supreme dharma of the mahāyāna, the Tathāgata attained the supreme state of the utterly pure dharmadhātu. Therefore, he accomplished the supreme dharmadhātu. Through having cultivated prajñāpāramitā, [the Tathāgata] perfectly realized the space-like lack of self of the world [that consists] of sentient beings and their container. Through having cultivated samādhis such as the Sky Treasure, he displays his mastery over being the supreme lord of dharma everywhere. For the two reasons [presented in the last two sentences, the Tathāgata] extends to the limits of the element of space. Through having cultivated great compassion, [the Tathāgata] is endowed with compassion for all sentient beings beyond the limits of time. It is based on this that [the Tathāgata] lasts until the end of time.

Now, even though they abide in the uncontaminated basic element, for arhats, pratyekabuddhas, and bodhisattvas who have attained the [ten] masteries, there are four obstructions to acquiring the four pāramitās that are the qualities of the dharmakāya of the Tathāgata. {P95a} These are [the obstructions] that have (1) the characteristic of a condition, (2) the characteristic of a cause, (3) the characteristic of arising, and (4) the characteristic of perishing.

Here, (1) [the obstruction] that has the characteristic of a condition [refers to] the ground of the latent tendencies of ignorance, similar to ignorance [being the condition] of [karmic] formations. (2) [The obstruction] that has the characteristic of a cause [refers to] the uncontaminated karma that is conditioned by the ground of the latent tendencies of ignorance and is similar to the [karmic] formations [of ordinary beings]. (3) [The obstruction] that has the characteristic of arising [refers to] the occurrence of three kinds of bodies that are of mental nature and are caused by the uncontaminated karma that is conditioned by the ground of the latent tendencies of ignorance, {J33} which is similar to the occurrence of the three [kinds of saṃsāric] existences caused by the contaminated karma that is conditioned by the four appropriating factors. (4) [The obstruction] that has the characteristic of perishing [refers to] the death that is an inconceivable transformation and is conditioned by the occurrence of the [above-mentioned] three kinds of bodies that are of mental nature, similar to aging and death being conditioned by birth.

Here, arhats, pratyekabuddhas, and bodhisattvas who have attained the masteries {D92b} have not relinquished the ground of the latent tendencies of ignorance that represents the foundation of all proximate afflictions. Therefore, they have not attained the excellent final pāramitā of the purity of all latent tendencies of the foul-smelling afflictive stains. On account of this ground of the latent tendencies of ignorance, they [still] possess subtle [kinds of] engaging in [certain] reference points of characteristics. Therefore, they have not attained the pāramitā of self that is utterly without any [mental] formations. On account of the ground of the latent tendencies of ignorance and the uncontaminated karma that is triggered by the subtle engagement in [certain] reference points of characteristics as conditioned by this ground of the latent tendencies of ignorance, there is the arising of the [seemingly physical] skandha that has a mental nature. Therefore, they have not attained the pāramitā of the utter bliss of such [a skandha’s] having ceased. For as long as {P95b} they do not perceive the tathāgata element, which becomes apparent due to the cessation of all afflictiveness in terms of affliction, karma, and birth without exception, they are not free from the death that is an inconceivable transformation. Therefore, they have not attained the pāramitā of permanence that is the state of being absolutely unchanging.

Here, the ground of the latent tendencies of ignorance is similar to the afflictiveness of affliction. The formations of uncontaminated karma are similar to the afflictiveness of karma. The occurrence of the three kinds of bodies that are of a mental nature and the death that is an inconceivable transformation are similar to the afflictiveness of birth. This passage is to be understood in detail according to the [Śrīmālādevī]sūtra:

O Bhagavan, the three [kinds of saṃsāric] existences arise [through] being caused by the contaminated karma that is conditioned by the [four] appropriating factors. Likewise, Bhagavan, {J34} the three bodies of a mental nature of arhats, pratyekabuddhas, and bodhisattvas who have attained the masteries arise [through] being caused by the uncontaminated karma that is conditioned by the ground of the latent tendencies of ignorance. Bhagavan, the ground of the latent tendencies of ignorance is the condition for the arising of these three bodies of a mental nature on the three levels [of arhats, pratyekabuddhas, and bodhisattvas] and for the origination of uncontaminated karma. {D93a}

Therefore, in these three bodies of a mental nature of arhats, pratyekabuddhas, and bodhisattvas who have attained the masteries, there are no pāramitās that are the qualities of purity, self, bliss, and permanence. Hence, [the Śrīmālādevīsūtra] says:

This dharmakāya of the Tathāgata is indeed the pāramitā of permanence, the pāramitā of bliss, the pāramitā of a self, and the pāramitā of purity.

tatra phalārtha karmārtha cārabhya ślokaḥ/

śubhātmasukhanityatvaguṇapāramitā phalam/

duḥkhanirvicchamaprāpticchandapranidhikarmakaḥ//35//

tatra pūrveṇa ślokārdhena kiṃ darśitam/

phalameṣāṃ samāsena dharmakāye viparyayāt/

caturvidhaviparyāsapratipakṣaprabhāvitam//36//

ya ete'dhimuktyādayaścatvāro dharmāstathāgatadhātorviśuddhihetava eṣāṃ yathāsaṃkhyameva samāsataścaturvidhaviparyāsaviparyayapratipakṣeṇa caturākārā tathāgatadharmakāyaguṇapāramitā phalaṃ draṣṭavyam/ tatra yā rūpādike vastunyanitye nityamiti saṃjñā/ duḥkhe sukhamiti/ anātmanyātmeti/ aśubhe śubhamiti saṃjñā/ ayamucyate caturvidho viparyāsaḥ/ etadviparyayeṇa caturvidha evāviparyāso veditavyaḥ/ katamaścaturvidhaḥ/ yā tasminneva rūpādike vastunyanityasaṃjñā/ duḥkhasaṃjñā/ anātmasaṃjñā/ aśubhasaṃjñā/ ayamucyate caturvidhaviparyāsaviparyayaḥ/ sa khalveṣa nityādilakṣaṇaṃ tathāgatadharmakāyamadhikṛtyeha viparyāso'bhipreto yasya pratipakṣeṇa caturākārā tathāgatadharmakāyaguṇapāramitā vyavasthāpitā/ tadyathā nityapāramitā sukhapāramitātmapāramitā subhapāramiteti/ eṣa ca grantho vistareṇa yathāsūtramanugantavyaḥ/ viparyastā bhagavan sattvā upātteṣu pañcasūpādānaskandheṣu/ te bhavantyanitye nityasaṃjñinaḥ/ duḥkhe sukhasaṃjñinaḥ/ anātmanyātmasaṃjñinaḥ/ aśubhe subhasaṃjñinaḥ/ sarvaśrāvakapratyekabuddhā api bhagavan śūnyatājñānenādṛṣṭapūrve sarvajñajñānaviṣaye tathāgatadharmakāye viparyastāḥ/ ye bhagavan sattvāḥ syurbhagavataḥ putrā aurasā nityasaṃjñina ātmasaṃjñinaḥ sukhasaṃjñinaḥ śubhasaṃjñinaste bhagavan sattvāḥ syuraviparyastāḥ/ syuste bhagavan samyagdarśinaḥ/ tat kasmāddhetoḥ/ tathāgatadharmakāya eva bhagavan nityapāramitā sukhapāramitā ātmapāramitā śubhapāramitā/ ye bhagavan sattvāstathāgatadharmakāyamevaṃ paśyanti te samyak paśyanti/ ye samyaka paśyanti te bhagavataḥ putrā aurasā iti vistaraḥ/

āsāṃ punaścatasṛṇāṃ tathāgatadharmakāyaguṇapāramitāyāṃ hetvānupūrvyā pratilomakramo veditavyaḥ/ tatra mahāyānadharmapratihatānāmicchantikānāmaśucisaṃsārābhirativiparyayeṇa bodhisattvānāṃ mahāyānadharmādhimuktibhāvanāyāḥ śubhapāramitādhigamaḥ phalaṃ draṣṭavyam/ pañcasūpādānaskandheṣvātmadarśināmanyatīrthyānāmasadātmagrahābhirativiparyayeṇa prajñāpāramitābhāvanāyāḥ paramātmapāramitādhigamaḥ phalaṃ draṣṭavyam/ sarve hyanyatīrthyā rūpādikamatatsvabhāvaṃ vastvātmetyupagatāḥ/ taccaiṣāṃ vastu yathāgrahamātmalakṣaṇena visaṃvāditvāt sarvakālamanātmā/ tathāgataḥ punaryathābhūtajñānena sarvadharmanairātmyaparapā ramabhiprāptaḥ/ taccāsya nairātmyamanātmalakṣaṇena yathādarśanamavisaṃvāditvāt sarvakālamātmābhipreto nairātmyaṃmevātmani kṛtvā/ yathoktaṃ sthito'sthānayogeneti/ saṃsāraduḥkhabhīrūṇāṃ śrāvakayānikānāṃ saṃsāraduḥkhopaśamamātrābhirativiparyayeṇa gaganagañjādisamādhibhavanāyāḥ sarvalaukikalokottarasukhapāramitādhigamaḥ phalaṃ draṣṭavyam/ sattvārthanirapekṣāṇāṃ pratyekabuddhayānīyānāyamasaṃsargavihārābhirativiṣaparyayeṇa mahākaruṇābhāvanāyāḥ satatasamitamā saṃsārāt sattvārthaphaligodhapariśuddhatvān nityapāramitādhigamaḥ phalaṃ draṣṭavyam/ ityetāsāṃ catasṛṇāmadhimuktiprajñāsamādhikaruṇābhāvanānāṃ yathāsaṃkhyameva caturākāraṃ tathāgatadharmakāye śubhātmasukhanityatvaguṇāpāramitākhyaṃ phalaṃ nirvartyate bodhisattvānām/ ābhiśca tathāgato dharmadhātuparama ākāśadhātuparyavasāno'parāntakoṭīniṣṭha ityucyate/ mahāyānaparamadharmādhimuktibhāvanāyā hi tathāgato'tyantaśubhadharmadhātuparamatādhigamāddharmadhātuparamaḥ saṃvṛttaḥ/ prajñāpāramitābhāvanayākāśopamasattvabhājanalokanairātmyaniṣṭhāgamanād gaganagañjādisamādhibhāvanayā ca sarvatra paramadharmeśvaryavibhutvasaṃdarśanādākāśadhātuparyavasānaḥ/ mahākaruṇābhāvanayā sarvasattveṣvaparyantakālakāruṇikatāmupādāyāparāntakoṭiniṣṭha iti/

āsāṃ punaścatasṛṇāṃ tathāgatadharmakāyaguṇapāramitānāmadhigamāyānāsravadhātusthitānāmapyarhatāṃ pratyekabuddhānāṃ vaśitāprāptānāṃ ca bodhisattvānāmime catvāraḥ paripanthā bhavanti/ tadyathā pratyayalakṣaṇaṃ hetulakṣaṇaṃ saṃbhavalakṣaṇaṃ vibhavalakṣaṇamiti/ tatra pratyayalakṣaṇamavidyāvāsabhūmiravidyeva saṃskārāṇām/ hetulakṣaṇamavidyāvāsabhūmipratyayameva saṃskāravadanāsravaṃ karma/ saṃbhavalakṣaṇamavidyāvāsabhūmipratyayānāsravakarmahetukī ca trividhā manomayātmabhāvanirvṛttiścaturupādānapratyayā sāsravakarmahetukīva tribhavābhinirvṛttiḥ/ vibhavalakṣaṇaṃ trividhamanomayātmabhāvanirvṛttipratyayā jātipratyayamiva jarāmaraṇamacintyā pāriṇāmikī cyutiriti/

tatra sarvopakleśasaṃniśrayabhūtāyā avidyāvāsabhūmeraprahīṇātvādarhantaḥ pratyekabuddhā vaśitāprāptāśca bodhisattvāḥ sarvakleśamaladaurgandhyavāsanāpakarṣaparyantaśubhapāramitāṃ nādhigacchanti/ tāmeva cāvi dyāvāsabhūmiṃ pratītya sūkṣmanimittaprapañcasamudācārayogādatyantamanabhisaṃskāramātmapāramitāṃ nādhigacchanti/ tāṃ cāvidyāvāsabhūmimavidyāvāsabhūmipratyayaṃ ca sūkṣmanimittaprapañcasamudācārasamutthāpitamanāsravaṃ karma pratītya manomayaskandhasamudayāt tannirodhamatyantasukhapāramitāṃ nādhigacchanti/ yāvacca nirayaśeṣakleśakarmajanmasaṃkleśanirodhasamudbhūtaṃ tathāgatadhātuṃ na sākṣātkurvanti tāvadacintyapāriṇāmikyāścyu teravigamādatyantānanyathābhāvāṃ nityapāramitāṃ nādhigacchanti/ tatra kleśasaṃkleśavadavidyāvāsabhūmiḥ/ karmasaṃkleśavadanāsravakarmābhisaṃskāraḥ/ janmasaṃkleśavat trividhā manomayātmabhāvanirvṛttiracintyapāriṇāmikī ca cyutiriti/

eṣa ca grantho vistareṇa yathāsūtramanugantavyaḥ/ syādyathāpi nāma bhagavannupādānapratyayāḥ sāsravakarmahetukāstrayo bhavāḥ saṃbhavanti/ evameva bhagavannavidyāvāsabhūmipratyayā anāsravakarmahetukā arhatāṃ pratyekabuddhānāṃ vaśitāprāptānāṃ ca bodhisattvānāṃ manomayāstrayaḥ kāyāḥ saṃbhavanti/ āsu bhagavan tisṛṣu bhūmipveṣāṃ trayāṇāṃ manomayānāṃ kāyānāṃ saṃbhavāyānāsravasya ca karmaṇo'bhinirvṛttaye pratyayobhavatyavidyāvāsabhūmiriti vistaraḥ/ yata eteṣu triṣu manomayeṣvarhatpratyekabuddhabodhisattvakāyeṣu subhātmasukhanityatvaguṇapāramitā na saṃvidyante tasmāt tathāgatadharmakāya eva nityapāramitā sukhapāramitātmapāramitā śubhapāramitetyukatam/

偈言信等四種法清淨因應知故又依果業故說一偈

淨我樂常等 彼岸功德果 厭苦求涅槃 欲願等諸業 此初半偈示現何義偈言

略說四句義 四種顛倒法 於法身中倒 修行對治法

此偈明何義彼信等四法如來法身因此能清淨彼向說四種法彼次第略說對治四顛倒如來法身四種功德波羅蜜果應知偈言略說四句義故此明何義謂於色等無常事中起於常想於苦法中起於樂想於無我中起於我想於不淨中起於淨想是等名為四種顛倒應知偈言四種顛倒法故為對治此四種顛倒故有四種非顛倒法應知何等為四謂於色等無常事中生無常想苦想無我想不淨想等是名四種不顛倒對治應知偈言修行對治法故如是四種顛倒對治依如來法身復是顛倒應知偈言於法身中倒故對治此倒說有四種如來法身功德波羅蜜果何等為四所謂常波羅蜜樂波羅蜜我波羅蜜淨波羅蜜應知偈言修行對治法故是故聖者勝鬘經言世尊凡夫眾生於五陰法

---

起顛倒想謂無常常想苦有樂想無我我想不淨淨想世尊一切阿羅漢辟支佛空智者於一切智境界及如來法身本所不見若有眾生信佛語故於如來法身起常想樂想我想淨想世尊彼諸眾生非顛倒見是名正見何以故唯如來法身是常波羅蜜樂波羅蜜我波羅蜜淨波羅蜜世尊若有眾生於佛法身作是見者是名正見世尊正見者是佛真子從佛口生從正法生從法化生得法餘財如是等故又此四種如來法身功德波羅蜜從因向果次第而說淨我樂常應知云何次第從因向果謂誹謗大乘一闡提障實無有淨而心樂著取世間淨此障對治謂諸菩薩摩訶薩信大乘修行證得第一淨波羅蜜果應知於五陰中見有神我諸外道障實無神我而樂著取我此障對治謂諸菩薩摩訶薩修行般若波羅蜜證得第一我波羅蜜果應知此明何義一切外道執著色等非真實事以為有我而彼外道取著我相無如是我相虛妄顛倒一切時無我以是義故說言如來如實智知一切法無我到第一彼岸而如來無彼我無我相何以故以一切時如實見知不虛妄故非顛倒故此以何義以即無我名為有我即無我者無彼外道虛妄神我名有我者如來有彼得自在我是故偈言

如清淨真空 得第一無我 諸佛得淨體 是名得大身

此偈明何義得大身者謂如來得第一清淨真如法身彼是諸佛如來實我以得自在體830a01以得第一清淨身偈言諸佛得淨體故以是義故諸佛名得清淨自在偈言是名得大身故以是義故依於此義諸佛如來於無漏界中得為第一最自在我又復即依如是義故如來法身不名為有以無我相無法相故以是義故不得言有以如彼相如是無故又復即依如是義故如來法身不名為無以唯有彼真如我體是故不得言無法身以如彼相如是有故依此義故諸外道問如來死後為有身耶為無身耶有如是等是故如來不記不答諸聲聞人畏世間苦為對治彼畏世間苦諸菩薩摩訶薩修行一切世間出世間諸三昧故證得第一樂波羅蜜果應知辟支佛人棄捨利益一切眾生樂住寂靜為對治彼棄捨眾生諸菩薩摩訶薩修行大悲住無限齊世間常利益眾生證得第一常波羅蜜果應知是名諸菩薩摩訶薩信及般若三昧大悲四種修行如是次第得如來身淨我樂常四種功德波羅蜜果應知又復有義依此四種如來法身名為廣大如法界究竟如虛空盡未來際此明何義信修行大乘是故諸佛如來常得清淨法界到第一彼岸是故說言廣大如法界修行般若波羅蜜是故諸佛如來成就虛空法身以器世間究竟無我以修行虛空藏等無量三昧以是義故於一切處一切法中皆得自在是故說言究竟如虛空以修行大悲於一切眾生無限齊時得慈悲心平等是故說言盡未來際又此四種波羅蜜等住無漏界中聲聞辟支佛得大力自在

---

菩薩為證如來功德法身第一彼岸有四種障何等為四一者緣相二者因相三者生相四者壞相緣相者謂無明住地即此無明住地與行作緣如無明緣行無明住地緣亦如是故因相者謂無明住地緣行即此無明住地緣行為因如行緣識無漏業緣亦如是故生相者謂無明住地緣依無漏業因生三種意生身如四種取緣依有漏業因而生三界三種意生身生亦如是故壞相者謂三種意生身緣不可思議變易死如依生緣故有老死三種意生身緣不可思議變易死亦如是故又一切煩惱染皆依無明住地根本以不離無明住地聲聞辟支佛大力菩薩未得遠離無明住地垢是故未得究竟無為淨波羅蜜又即依彼無明住地緣以細相戲論習未得永滅是故未得究竟無為我波羅蜜又即緣彼無明住地有細相戲論集因無漏業生於意陰未得永滅是故未得究竟無為樂波羅蜜以諸煩惱染業染生染未得永滅是故未證究竟甘露如來法身以未遠離不可思議變易生死常未究竟是故未得不變異體是故未得究竟無為常波羅蜜又如煩惱染無明住地亦如是如業染無漏業行亦如是如生染三種意生身及不可思議變易死亦如是如聖者勝鬘經言世尊譬如取緣有漏業因而生三有如是世尊依無明住地緣無漏業因生阿羅漢辟支佛大力菩薩三種意生身世尊此三乘地三種意生身生及無漏業生依無明住地有緣非無緣

---

如是等勝鬘經中廣說應知

復次以聲聞辟支佛大力菩薩三種意生身中無淨我樂常波羅蜜彼岸功德身是故聖者勝鬘經言唯如來法身是常波羅蜜樂波羅蜜我波羅蜜淨波羅蜜如是等故此明何義

Other English translations

Listed by date of publication

Obermiller (1931)

In short, the fruit of these (4 virtues)

Is (contained) in the Cosmical Body,

Representing (its properties) which are antidotes

And the reverse of the 4 kinds of error.

Takasaki (1966)

Because of the change of value in the Absolute Body,

The results of these [4 causes] are, in short,

[The Purity, etc.] represented as the Antidote

To the four kinds of delusion.

Holmes (1985)

In brief the result of these

represents the remedy to both

the four ways of straying from dharmakāya

and to their four antidotes.

Holmes (1999)

In brief the results of these

constitute the respective remedies to both

the four ways of straying from dharmakāya

and their four antidotes.

Fuchs (2000)

In brief, the fruit of these [purifying causes]

fully divides into the remedies [for the antidotes],

which [in their turn] counteract the four aspects

of wrong beliefs with regard to the dharmakaya.

Textual sources

Commentaries on this verse

Academic notes