སྙིང་པོའི་ཆོས་མཛོད།: Difference between revisions

From Buddha-Nature
No edit summary
((by SublimeText.Mediawiker))
Line 31: Line 31:
</div>
</div>


[[Texts/Ratnagotravibhāga_Mahāyānottaratantraśāstra/Root_Verses|ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མ་ཡོངས་རྫོགས་འདིར་གཟིགས། <i class="fad fa-angle-right fa-sm align-middle"></i>]]
<span class="font-tibetan">[[Texts/Ratnagotravibhāga_Mahāyānottaratantraśāstra/Root_Verses|ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མ་ཡོངས་རྫོགས་འདིར་གཟིགས། <i class="fad fa-angle-right fa-sm align-middle"></i>]]</span>


<h2><span class="font-tibetan"> མདོ་རྒྱུད། </span></h2>
<h2><span class="font-tibetan"> མདོ་རྒྱུད། </span></h2>

Revision as of 13:57, 8 September 2020

སྙིང་པོའི་ཆོས་མཛོད།

དྲ་ངོས་འདིར་བོད་སྐད་དུ་ཡོད་པའི་གཞི་ཁམས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བསྟན་པའི་ མདོ་རྒྱུད།
བསྟན་བཅོས། གསུང་ཆོས་བཅས་ཀྱི་དཔེ་ཆ། དཔེ་དེབ། གློག་བརྙན།
སྒྲ་བཟུང་སོགས་བཞུགས།

དབྱིན་སྐད་དང་ཕར་ན་སིའི་སྐད་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་གཟིགས་འདོད་ན་འདིར་གཟིགས་རོགས།


ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་རྩ་བ།

I.28

རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང་། །
དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང་། །
རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་ཀུན། །
རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །

Since the perfect buddhakaya radiates,
Since suchness is undifferentiable,
And because of the disposition,
All beings always possess the buddha heart.
French

संबुद्धकायस्फरणात् तथताव्यतिभेदतः
गोत्रतश्च सदा सर्वे बुद्धगर्भाः शरीरिणः

佛法身遍滿 真如無差別
皆實有佛性 是故說常有

(The Chinese translation collapses verses I:27 and I:28 into one verse. See Takasaki, page 197 note #2, for his speculation on this verse in the various languages.)

Verse page

[edit]

Select a language to view commentary on this verse.

[edit]
Brunnhölzl, Karl. When the Clouds Part: The Uttaratantra and its Meditative Tradition as a Bridge between Sūtra and Tantra. Boston: Snow Lion Publications, an imprint of Shambhala Publications, 2015: pp. 331-460.



[edit]
Asaṅga (thogs med). Mahāyānottaratantraśāstravyākhyā, (theg pa chen po rgyud bla ma'i bstan bcos rnam par bshad pa). Translated by Sajjana and rngog blo ldan shes rab. In Derge Tengyur (sde dge bstan 'gyur), (D 4025) sems tsam, phi 74b1-129a7, Vol. 123 pp. 148-257. BDRC Logo.png BDRC
།དེ་ལ་དྲི་མ་{br}དང་བཅས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དོན་གང་གི་ཡིན་ཞེ་ན། རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང་། །དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང་། །རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་{br}ཀུན། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །མདོར་བསྡུ་ན་དོན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ནོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་སེམས་ཅན་ཚོགས་ཞུགས་ཕྱིར། །རང་བཞིན་དྲི་མེད་{br}དེ་ནི་གཉིས་མེད་དེ། །སངས་རྒྱས་རིགས་ལ་དེ་འབྲས་ཉེར་བརྟགས་ཕྱིར། །འགྲོ་ཀུན་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་གསུངས། །དོན་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དོན་གང་གིས་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པར་བསྟན་པར་འགྱུར་བ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བཤད་པར་
བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུས་འཕྲོ་བའི་དོན་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དབྱེར་མེད་པའི་དོན་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཡོད་པའི་དོན་གྱིས་སོ། །དོན་གྱི་གནས་གསུམ་པོ་{br}འདི་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་འོག་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ།
[edit]
Johnston, E. H. and Chowdhury, T. The Ratnagotravibhāga Mahāyānanottaratantraśāstra. Patna: Bihar Research Society, 1950. Digital input provided by the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project, Miroj Shakya proof reader. University of the West, 2007.

tatra samalāṃ tathatāmadhikṛtya yaduktaṃ sarvasattvāstathāgatagarbhā iti tat kenārthena/


buddhajñānāntargamāt sattvarāśe-

stannairmalyasyādvayatvāt prakṛtyā/

bauddhe gotre tatphalasyopacārā-

duktāḥ sarve dehino buddhagarbhāḥ//27//


saṃbuddhakāyaspharaṇāt tathatāvyatibhedataḥ/

gotrataśca sadā sarve buddhagarbhāḥ śarīriṇaḥ//28//


samāsatastrividhenārthena sadā sarvasattvāstathāgatagarbhā ityuktaṃ bhagavatā/ yaduta sarvasattveṣu tathāgatadharmakāyaparispharaṇārthena tathāgatatathatāvyatibhedārthena tathāgatagotrasaṃbhavārthena ca/ eṣāṃ punastrayāṇāmarthapadānāmutaratra tathāgatagarbhasūtrānusāreṇa nirdeśo bhaviṣyati/ pūrvataraṃ tu yenārthena sarvatrāviśeṣeṇa pravacane sarvākāraṃ tadarthasūcanaṃ bhavati tadapyādhikṛtya nirdekṣyāmi/

[edit]
Unknown (credited in East Asian Buddhist traditions to Jianyi 堅意, or *Sāramati). Ratnagotravibhāga (Jiu jing yi cheng bao xing lun). Translated by Ratnamati (Lenamoti 勒那摩提). Taishō no. 1611. CBETA, SAT.

論曰自此已後餘殘論偈次第依彼四句廣差別說應知此以何義向前偈言

真如有雜垢 及遠離諸垢 佛無量功德 及佛所作業 如是妙境界 是諸佛所知 依此妙法身 出生於三寶 此偈示現何義如向所說一切眾生有如來藏彼依何義故如是說偈言

佛法身遍滿 真如無差別 皆實有佛性 是故說常有

此偈明何義有三種義是故如來說一切時一切眾生有如來藏何等為三一者如來法身遍在一切諸眾生身偈言佛法身遍滿故二者如來真如無差別偈言真如無差別故三者一切眾生皆悉實有真如佛性偈言皆實有佛性故此三句義自此下論依如來藏修多羅我後時說應知如偈本言

一切眾生界 不離諸佛智 以彼淨無垢 性體不二故 依一切諸佛 平等法性身 知一切眾生 皆有如來藏

ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མ་ཡོངས་རྫོགས་འདིར་གཟིགས།

མདོ་རྒྱུད།

Text
ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད།
ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་ནི། གསང་སྔགས་གསར་མའི་རྒྱུད་ཀྱི་ནང་གསེས་རྫོགས་རིམ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་མ་རྒྱུད་ཞིག་སྟེ། མཚན་གཞན་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་ཞེས་ཀྱང་ཞུ་བ་དང་། རྒྱ་གར་དུ་དུས་རབས་ ༡༠ པའི་འགོ་ཙམ་ལ་དར་ཞིང་། རྩ་རྒྱུད་ཤོ་ལོ་ཀ་ ༥༠༠༠༠་ ཡོད་པར་འདོད་ཀྱང་། ད་ལྟ་བརྟག་པ་གཉིས་ལས་མེད་པས། བརྟག་གཉིས་ཞེས་ཀྱང་གྲགས། འདི་ལ་བོད་དུ་བརྒྱུད་ཚུལ་མང་དུ་ཡོད་ཅིང་གཙོ་བོར་ས་སྐྱ་དང་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་དུ་དར་ཁྱབ་འབྱུང་ཡོད་ལ། རྒྱུད་འདིར་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་སྒོམ་གྱི་དོན་ཚན་སྤྱིར་བཏང་དང་། གསང་སྔགས་ཀྱི་ལྷ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རྣམ་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཚད། རྩ་རླུང་ཐེག་ལེའི་སྐོར་དང་། དགའ་བ་བཞི་ལ་སོགས་བསྟན་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
རིག་པ་རང་ཤར་ཆེན་པོའི་རྒྱུད།
རྒྱུད་འདི་ནི། གསང་རྙིང་མའི་རྒྱུད་བཅུ་བདུན་གྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་རྫོགས་ཆེན་གྱི་རྒྱུད་ཕྱི་སེམས་སྡེ། ནང་ཀློང་སྡེ།་གསང་བ་མན་ངག་གི་སྡེ་གསུམ་ལས། མན་ངག་གི་སྡེ་དང་། དེ་ལ་ཕྱི་སྐོར། ནང་སྐོར། གསང་སྐོར། ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་སྙིང་ཐིག་གི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ནས་བརྒྱུད་པར་གྲགས་ཀྱང་། དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པས་ཕྱིས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ཆོས་སུ་འདོད་པ་ཡིན། འདིའི་བསྟན་དོན་དུ་རིག་པ་དང་། འོད་གསལ། དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་ཐིམ་རིམ་སོགས་བཀོད་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་སྒྲ་ཐལ་འགྱུར་ཆེན་པོའི་རྒྱུད།
རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་སྒྲ་ཐལ་འགྱུར་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་ནི། གསང་རྙིང་མའི་རྒྱུད་བཅུ་བདུན་གྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་རྫོགས་ཆེན་གྱི་རྒྱུད་ཕྱི་སེམས་སྡེ། ནང་ཀློང་སྡེ།་གསང་བ་མན་ངག་གི་སྡེ་གསུམ་ལས། མན་ངག་གི་སྡེ་དང་། དེ་ལ་ཕྱི་སྐོར། ནང་སྐོར། གསང་སྐོར། ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་སྙིང་ཐིག་གི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ནས་བརྒྱུད་པར་གྲགས་ཀྱང་། དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པས་ཕྱིས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ཆོས་སུ་འདོད་པ་ཡིན། འདིའི་བསྟན་དོན་དུ་ཆོས་ཉིད་དང་རིག་པ་དང་འོད་གསལ་སོགས་བཀོད་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
བཀྲ་ཤིས་མཛེས་ལྡན་ཆེན་པོའི་རྒྱུད།
བཀྲ་ཤིས་མཛེས་ལྡན་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་ནི། གསང་རྙིང་མའི་རྒྱུད་བཅུ་བདུན་གྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་རྫོགས་ཆེན་གྱི་རྒྱུད་ཕྱི་སེམས་སྡེ། ནང་ཀློང་སྡེ།་གསང་བ་མན་ངག་གི་སྡེ་གསུམ་ལས། མན་ངག་གི་སྡེ་དང་། དེ་ལ་ཕྱི་སྐོར། ནང་སྐོར། གསང་སྐོར། ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་སྙིང་ཐིག་གི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ནས་བརྒྱུད་པར་གྲགས་ཀྱང་། དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པས་ཕྱིས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ཆོས་སུ་འདོད་པ་ཡིན། འདིའི་བསྟན་དོན་དུ་གཞི་འོད་གསལ་རིག་པའི་དབྱིངས་གཞོན་ནུ་བུམ་པའི་སྐུ་ལས་སྣ་ཚོགས་པའི་སྣང་བ་རྣམས་ཇི་ལྟར་ཤར་བའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་གི་རྒྱུད།
ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་གི་རྒྱུད། གསང་རྙིང་མའི་རྒྱུད་བཅུ་བདུན་གྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་རྫོགས་ཆེན་གྱི་རྒྱུད་ཕྱི་སེམས་སྡེ། ནང་ཀློང་སྡེ།་གསང་བ་མན་ངག་གི་སྡེ་གསུམ་ལས། མན་ངག་གི་སྡེ་དང་། དེ་ལ་ཕྱི་སྐོར། ནང་སྐོར། གསང་སྐོར། ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་སྙིང་ཐིག་གི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ནས་བརྒྱུད་པར་གྲགས་ཀྱང་། དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པས་ཕྱིས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ཆོས་སུ་འདོད་པ་ཡིན། འདིའི་བསྟན་དོན་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའམ་འོད་གསལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ལས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྣང་བ་ཤར་ཚུལ་སོགས་བསྟན་ཡོད།
Text
རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྙིང་གྱི་མེ་ལོང་གི་རྒྱུད།
རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྙིང་གྱི་མེ་ལོང་གི་རྒྱུད་ནི། གསང་རྙིང་མའི་རྒྱུད་བཅུ་བདུན་གྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་རྫོགས་ཆེན་གྱི་རྒྱུད་ཕྱི་སེམས་སྡེ། ནང་ཀློང་སྡེ།་གསང་བ་མན་ངག་གི་སྡེ་གསུམ་ལས། མན་ངག་གི་སྡེ་དང་། དེ་ལ་ཕྱི་སྐོར། ནང་སྐོར། གསང་སྐོར། ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཡང་གསང་བླ་མེད་ཀྱི་སྐོར་སྙིང་ཐིག་གི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ནས་བརྒྱུད་པར་གྲགས་ཀྱང་། དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པས་ཕྱིས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ཆོས་སུ་འདོད་པ་ཡིན། འདིའི་བསྟན་དོན་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྙིང་གི་དབུས་སུ་འོད་ལྔའི་ཀློང་ན་བུམ་པའི་སྐུ་ལྟ་བུར་ཡོད་ཚུལ་དང་། དེ་ལ་ཞི་བའི་ལྷ་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དང་། ཡེ་ཤེས་འཕྲོས་པས་ཀླད་པ་དུང་ཁང་དུ་ཁྲོ་བོའི་ལྷ་ཚོགས་ཤར་ཚུལ་སྐོར་གསུངས་ཡོད།

More sutra sources

བསྟན་བཅོས།

Text
གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་གྱི་ལུང་སྦྱོར།
གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་གྱི་ལུང་སྦྱོར་ནི། ཇོ་ནང་གི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་མཛད་པའི་གཞན་སྟོང་སྒྲུབ་པའི་གཞུང་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་ནང་དུ། མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལུང་དང་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་འགོ་སྨོས་པ་ཙམ་མཛད་དེ་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཁུངས། ལུང་ཚིག་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་རྣམས་བཀོད་དེ་གཞན་སྟོང་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་སྒྲུབ་པ་སྟེ། འདི་ནི་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་གྱི་ཆ་ལག་གམ་རྒྱབ་རྟེན་ཞིག་སྟེ། འདིར་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་དུ་ཞལ་འཕངས་པ་དང་མདོར་ཙམ་སྨོས་པའི་ལུངས་རྣམས་བཀོད་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
མཉམ་མེད་དྭགས་པོའི་ཆོས་བཞིར་གྲགས་པའི་གཞུང་གི་འགྲེལ་པ་སྙིང་པོ་གསལ་བའི་རྒྱན།
མཉམ་མེད་དྭགས་པོའི་ཆོས་བཞིར་གྲགས་པའི་གཞུང་གི་འགྲེལ་པ་སྙིང་པོ་གསལ་བའི་རྒྱན་འདི་ནི། སྒམ་པོ་པའི་སློབ་མ་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ་མ་མཁས་པ་ལྷོ་ལ་ཡག་པ་བྱང་ཆུབ་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྩ་ཚིག་ཚིགས་བཅད་མ་རྗེ་སྒམ་པོ་པའི་གསུང་ཇི་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་དངོས་གྲུབ་ནས་བཀོད་པ་དང་། དེའི་འགྲེལ་པ་བྱང་ཆུབ་དངོས་གྲུབ་རང་ནས་མཛད་ཅིང་། ཆོས་ཆོས་སུ་འགྲོ་བ་དང་། ཆོས་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་དང་། ལམ་འཁྲུལ་པ་ཞི་བ་དང་། འཁྲུལ་པ་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་བ་བཅས་གདམས་ངག་གནད་ཀྱི་གཟེར་བཞི་བསྟན་ཏེ་ལུང་རིགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་འགྲེལ་པ་ཞིག་ཡིན།
Text
མདོ་རྒྱུད་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད།
མདོ་རྒྱུད་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ནི། དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ཨ་མདོ་རེབ་སྐོང་གི་མཁས་པ་ཀློང་ཆེན་ཆོས་དབྱིངས་སྟོབས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ནས་མཛད་པ་སྟེ། སྐབས་ཉེར་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་གཞུང་འདིའི་བརྗོད་དོན་ནི། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་དང་ཆོས་འཆད་ཉན་བྱེད་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བློ་ལྡོག་རྣམ་པ་བཞི། སྐྱབས་སེམས། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་དང་། ཞིང་ཁམས་ཀྱི་བཀོད་པ། རིག་པའི་གནས་བཅུ་སོགས་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གཞག གྲུབ་མཐའི་དབྱེ་བ། རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་རིམ་པ་དང་། ནང་རྒྱུད་སྡེ་གསུམ་གྱི་ཚུལ། ལྷག་པར་དཔལ་གསང་བ་སྙིང་པོ་དང་མཚན་བརྗོད་ཀྱི་སྐོར་དང་། རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཚུལ་རྣམས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་བཤད་དཔལ་ལྡན་དུས་གསུམ་མཁྱེན་པའི་ཞལ་ལུང་དྭགས་བརྒྱུད་གྲུབ་པ་ཤིང་རྟ།
དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་བཤད་དཔལ་ལྡན་དུས་གསུམ་མཁྱེན་པའི་ཞལ་ལུང་དྭགས་བརྒྱུད་གྲུབ་པ་ཤིང་རྟ་ནི། ཀརྨ་པ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི་འགྲེལ་ཆེན་ཞིག་སྟེ། འདིར་དབུ་མའི་ཆོས་ཚུལ་དོན་གྱི་དབུ་མ་བརྒྱུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། གཞུང་འདིའི་ཀླག་ལུང་དང་འབྲུ་སྦྱོར་གྱི་བརྒྱུད་པ། མདོ་སྔགས་ཀྱི་དབུ་མའི་ཁྱད་པར་ལ་མཁས་པ་སོ་སོའི་བཞེད་པ་ལ་དགག་བཞག དེ་ནས་གཞུང་གི་ཚིག་དོན་གྱི་འགྲེལ་པ་རྒྱ་ཆེར་མཛད་དེ། དབུ་མའི་དོན་དང་དྲང་ངེས་ཀྱི་རྣམ་གཞག བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་སྟོང་འོད་གསལ་བའི་རང་བཞིན་སོགས་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་པ་ཡིན།
Text
སྤྲིངས་ཡིག་བདུད་རྩིའི་ཐིག་ལེ།
སྤྲིངས་ཡིག་བདུད་རྩིའི་ཐིག་ལེ་ནི་རྔོག་ལོ་ཆེན་པོ་བློ་ལྡན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྒ་སྟོན་ཤེས་རབ་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཙང་ཁ་རུ་གསུམ་གྱི་དགེ་འདུན་ལ་གནང་བ་སྟེ། སྤྲིངས་ཡིག་འདིར་ ལོ་ཙཱ་ཆེན་པོ་ནས་ཚེ་མི་རྟག་ལས་བརྩམས་པའི་གདམས་པ། བརྩོན་འགྲུས་དང་བྱང་སེམས་སྙིང་རྗེ་སོགས་བསྐྱེད་དགོས་ཚུལ། རང་གཞན་ཐར་པའི་ལམ་དུ་དྲངས་དགོས་ཚུལ། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་དགོས་ཚུལ། བཤེས་གཉེན་བསྟེན་དགོས་ཚུལ། ལྷག་པར་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དགོངས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དངོས་དངོས་མེད་ཀྱི་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་རྟོགས་དགོས་ཚུལ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་འབྱུང་ཚུལ་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་ཡིན། འདིས་དེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་ཡོད།
Text
དབུ་མའི་བྱུང་ཚུལ་རྣམ་པར་བཤད་པའི་གཏམ་ཡིད་བཞིན་ལྷུན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྟན་བཅོས།
དབུ་མའི་བྱུང་ཚུལ་རྣམ་པར་བཤད་པའི་གཏམ་ཡིད་བཞིན་ལྷུན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྟན་བཅོས་ནི། ས་སྐྱའི་མཁས་པ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་མཆོག་ལྡན་ནས་མཛད་པ་སྟེ། འདིར་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོའི་དབུ་མའི་གོ་དོན་དང་། རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པ་སྒོམ་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བྱའི་དབུ་མ་དང་། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་མཚན་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པའི་དབུ་མ། དེ་བཞིན་བཀའ་འཁོར་ལོ་བར་པ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ནས་བརྒྱུད་པའི་དབུ་མ་དང་། བཀའ་འཁོར་ལོ་མཐའ་མའི་དགོངས་དོན་གསལ་བའི་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ནས་བརྒྱུད་པའི་བྱམས་ཆོས་ནས་བསྟན་པའི་དབུ་མ་དང་། རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་ནས་སྟོན་པའི་གསང་བ་སྔགས་ཀྱི་དབུ་མ་སོགས་རྒྱ་བོད་དུ་དར་ཚུལ་བསྟན་ཅིང་། དབུ་མའི་དོན་དགག་བྱ་ཚད་མས་གྲུབ་པ་བཀག་པའི་སྟོང་ཉིད་མེད་དགག་ཙམ་འདོད་པ་མི་རུང་བས་བཤད་ཡོད།

More commentarial sources

གསུང་ཆོས།

Video
གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ པ་མཆོག་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ།
གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ པ་མཆོག་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལོར་ཧོ་ལནཌ་རྒྱལ་ཁབ་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་བསྩལ་གནང་བ།གསུང་སྒྱུར་བ་དགེ་རྒན་ཨེ་ལེཀ་ཟེན་ཌར་བེར་ཟིན་ནས་གནང་ཞིང་། རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཆོས་དར་ཚུལ་དང་། བོད་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དགོངས་པ་ལེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཚུལ་དང་། རྒྱུད་བླ་མའི་རྩ་བའི་འགྲེལ་བཤད་རྣམས་གནང་ཡོད་པ་ཡིན།
Dalai Lama, 14th. "Discourse on Uttaratantra." Pt. 1 of 4. Interpreted by Alexander Berzin, Filmed May 1986 in Holland. Produced by Study Buddhism. Video, 1:37:22, https://www.youtube.com/watch?v=LsiVRQ3T6EY.
Video
ཀིརྟི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཨ་མི་རི་ཀར་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ།
གློ་བརྙན་འདི་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལ་ཨ་མི་རི་ཀའི་མངའ་སྡེ་ཀ་ལུ་ཕོར་ནི་ཡར་ སངས་རྒྱས་སྨན་ལྷའི་ཞིང་ཞེས་པའི་ཆོས་ཚོགས་སུ་ ཀིརྟི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ་དང་། དབྱིན་སྐད་གསུང་འགྱུར་ སྐད་སྒྱུར་བ་བོ་ལ་ ཟར་པ་ནི་ཡིས་བྱས་པ་དང་། གསུང་ཆོས་མཇུག་གི་རིགས་འགའ་ སྐུ་ཤོགས་ཇོར་ཇི་ ཅུ་རི་ནོཕ་ནས་དབྱིན་སྐད་ཐོག་ཐད་ཀར་གནང་ཡོད་པ་ཡིན།
Tsenshab, Kirti. "Buddha Potential 1: Uttaratantra by Kirti Tsenshab Rinpoche." Pt. 1 of 9. Filmed at Land of Medicine Buddha, Soquel, CA, 2003. Video, 1:27:14. https://vimeo.com/136634699.
Video
ཀིརྟི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལ་རྒྱུད་བླ་མ་ལེའུ་དང་པོའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལ་ཀིརྟི་མཚན་ཞབས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ ཨ་མི་རི་ཀའི་མངའ་སྡེ་ཀ་ལི་ཕོར་ནི་ཡར་ སངས་རྒྱས་སྨན་ལྷའི་ཞིང་ཞེས་པའི་ཆོས་ཚོགས་སུ་ ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལེའུ་དང་པོའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ་དང་། བཤད་ཁྲིད་འདི་ཉིད་དབྱིན་སྐད་དུ་གསུང་འགྱུར་ སྐུ་ཞབས་ཚེ་གཡང་ནས་གནང་ཡོད་པ་ཡིན།
Tsenshab, Kirti. "Buddha Potential 2: Uttaratantra by Kirti Tsenshab Rinpoche." Pt. 1 of 7. Filmed at Land of Medicine Buddha, Soquel, CA, 2004. Video, 1:35:47. https://vimeo.com/141332642.
Video
རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༧ པ་ནས་འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཤེས་པའི་དགོངས་དོན་གསུང་བ།
རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེའི་གསུང་། འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱང་། ། ཞེས་པའི་ཚིག་རྐང་གི་དགོངས་དོན་ རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༧ པ་ཨོ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེས་ རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་སར་ནཐ་ཞེས་པར། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལ་གསུངས་པ་དབྱིན་སྐད་ཀྱི་སྐད་འགྱུར་དང་བཅས་པ་བཀོད་ཡོད་པ་ཡིན།
Karmapa, 17th. "All Beings Are Buddha by Nature." Interview with H.H. Karmapa conducted at Vajra Vidja Institute, Sarnath, Varanasi, India, February 2015. Video, 1:41. https://www.youtube.com/watch?v=5pll8nGuWtU&list=PL8sDrkwWlohTjleLphxWRmLge5hgbpAXM.
Video
རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༧ པ་ནས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་རྣམ་རྟོག་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པའི་སྐོར་གསུངས་པ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལ་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༧ པ་ཨོ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་ནས་ཚོགས་མང་ལུ་བཀའ་ཆོས་གསུངས་སྐབས། དད་ལྡན་ནས་དྲི་བ་བཀོད་པའི་ལན་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཉམས་ལེན་བྱེད་སྟངས་དང་། རྗེ་སྒམ་པ་པོ་ནས་རྣམ་རྟོག་ཆོས་སྐུར་གསུངས་པའི་དགོངས་དོན་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད་པ་ཡིན།
Karmapa, 17th. "The Nature of Mind: A Teaching at the Root Institute." Filmed January 3, 2013 in Bodhgaya, India. Produced by Tsurphu Labrang Media. Video, 1:04:37. https://www.youtube.com/watch?v=x_uccsZNg5g.
Video
མཁན་པོ་བསོད་དར་རྒྱས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ།
སེར་རྟ་བླ་རུང་སྒར་གྱི་མཁན་པོ་བསོད་དར་རྒྱས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཇོ་ནང་རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་འགྲེལ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་གཉེར་མཁན་ལ་སློབ་བཤད་དང་། ཉམས་ལེན་པར་མན་ངག་ཟུང་འབྲེལ་དུ་གསུངས་ཤིང་། མཁན་པོས་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་དུ་གནང་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དབྱིན་སྐད་དུ་སྐད་འགྱུར་བྱས་ཡོད་པ་ཡིན།
Khenpo Sodargye. "The Mahayana Uttaratantra Shastra." Pt. 1 of 15. In Chinese with English translation. Produced by Khenpo Sodargye's team, May 2019. Video, 1:00:17. https://www.youtube.com/watch?v=H4OiLLo1e_Y.
Video
རྒྱུད་སྨད་མཁན་ཟུར་བློ་བཟང་བྱམས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་རྒྱུད་བླའི་བཤད་ཁྲིད་བསྩལ་བ།
རི་བོ་དགའ་ལྡན་པའི་རྒྱུད་སྨད་མཁན་ཟུར་བློ་བཟང་བྱམས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ནས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལ་ཨ་མི་རི་ཀའི་མངའ་སྡེ་ནིཝ་ཇེར་སིར་ ཐེག་ཆེན་མདོ་རྒྱུད་ཆོས་ཚོགས་ལ་ ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་བཤད་ཁྲིད་བསྩལ་བ། མཁན་རིན་པོ་ཆེ་ནས་བོད་སྐད་ཐོག་གནང་བ་དབྱིན་སྐད་སྐད་འགྱུར་དང་བཅས་པ་ཡོད་པ་ཡིན།
Khensur, Gyumed. "Uttaratantra (Buddha Nature)." Pt. 1 of 16. Streamed live on August 13, 2016 by Do Ngak Kunphen Ling and the Mahayana Sutra and Tantra Center of New Jersey. Video, 1:49:55. https://www.youtube.com/watch?v=mIeSENCwGzI.

More teachings

མཁན་པོ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་

Audio
མཁན་པོ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་ནས་འཇུ་མི་ཕམ་རྒྱ་མཚོའི་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པ་བཤད་ཁྲིད་གནང་བ།
འདིར་ འཇུ་མི་ཕམ་རྣམ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པ་གཞི་བཟུང་ནས། འབྲུག་ཀུར་སྟོད་སྟག་སྐད་ལའི་མཁན་པོ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་ནས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལ་རིག་པ་བཤད་གྲྭའི་དོན་དུ་བཤད་ཁྲིད་བོད་སྐད་ཐོག་ཏུ་གནང་བ་དང་། དེ་དབྱིན་སྐད་ཐོག་སྐད་འགྱུར་བྱས་པ་དང་། བཤད་ཁྲིད་དང་འགྲེལ་པའི་དཔེ་ཆ་ལྷན་དུ་བསྒྲིགས་ནས་གཟིགས་ཐུབ་པ་བཅས་པ་ཡོད།
Paljor, Khenpo Dawa. "Shedra 2009 Teachings on Mipham Rinpoche's Commentary on the Uttaratantra Shastra." Rigpa Shedra. https://www.rigpawiki.org/index.php?title=Shedra_2009_Teachings_on_Mipham_Rinpoche%27s_commentary_on_the_Uttaratantra_Shastra.

རྒྱབ་རྟེན་མཁོ་ཆས།

ཡ་ལགས་སོ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བརྒྱུད་སྤྲོད་སྒོང་སྤེལ་ཚོགས་པ།

ཚིག་མཛོད་

Noun
འཇོག་སྒོམ་
'jog sgom · placement meditation

This is the meditation of directly observing the mind without engaging in any analytical or intellectual activity. (Thrangu Rinpoche, Transcending Ego, 102).

འཇོག་སྒོམ་
'jog sgom
स्थाप्यभावना
sthāpyabhāvanā
Jok gom
stapyabavana




placement meditation
Noun
ཆོས་མངོན་པ།
abhidharma · abhidharma

Abhidharma generally refers to the corpus of Buddhist texts which deals with the typological, phenomenological, metaphysical, and epistemological presentation of Buddhist concepts and teachings. The abhidharma teachings present a meta-knowledge of Buddhist sūtras through analytical and systemic schemas and are said to focus on developing wisdom among the three principles of training. The Abhidharma is presented alongside Sūtra and Vinaya as one of the three baskets of the teachings of the Buddha.

ཆོས་མངོན་པ།
chos mngon pa
अभिधर्म
abhidharma
Chö ngonpa
abhidharma
阿毗达磨
āpídámó


abhidharma
Adjective
གཉིས་མེད་
advaya · nonduality

Literally, "without duality," it refers to that which is indivisible, in that it is not divided into two.

གཉིས་མེད་
gnyis med
अद्वय
advaya


不二
bu’er, bù èr

funi
nonduality
School
ཨ་ནུ་ཡོ་ག
Anuyoga · Anuyoga, Subsequent Yoga

The second set of the three inner tantras and the eighth of the nine vehicles according to the Nyingma tradition. Anuyoga includes many yogini tantras and focuses on the Completion Stage practices of sacred channels, energies and essential fluids and espouses the actualisation of empty bliss.

ཨ་ནུ་ཡོ་ག
anu yo ga
अनुयोग
Anuyoga
Anuyoga
Anuyoga




Anuyoga, Subsequent Yoga
Noun
བདག་མེད་པ་
anātman · selflessness

The nonexistence of the self as a permanent, unchanging entity.

བདག་མེད་པ་
bdag med pa
अनात्मन्

dakmépa

无我
wúwǒ

muga
selflessness
Noun
དགྲ་བཅོམ་པ།
arhat · arhat

A person who has reached nirvāṇa by eliminating the three poisons of attachment, hatred and ignorance having followed the path of seeking individual liberation as a Śrāvaka or a Pratyekabuddha. An arhat, thus, is a person who has overcome the cause of rebirth in the cycle of existence and will not take an ordinary birth again.

དགྲ་བཅོམ་པ།
dgra bcom
अर्हत्
arhat
drachöm
arhat
阿羅漢
ā luó hàn
阿羅漢
arakan
arhat
School
ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར།  ཨ་ཏི་ཡོ་ག
Atiyoga · Utmost Yoga

A system of esoteric thought and practice associated with the Nyingma tradition and equivalent to Great Perfection, it is considered as the pinnacle of the nine vehicles or paths one can follow to reach Buddhahood. The system focusses on the pure, luminous and empty nature of the mind as the ground reality which must be realised through the path of trekchö and thögal practice.

ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར།, ཨ་ཏི་ཡོ་ག
ati yoga, shin tu rnal 'byor
अतियोग
atiyoga
atiyoga
atiyoga




Utmost Yoga
Noun
མ་རིག་པ་
avidyā · ignorance

Literally "unknowing," it refers to a lack of knowledge or misunderstanding of the nature of reality. As such, it is considered to be the root cause of suffering and the basis for the arising of all other negative mental factors.

མ་རིག་པ་
ma rig pa
अविद्या
avidyā
marikpa

無明
wú míng

mumyō
ignorance
Noun
ས་
bhūmi · developmental stage

A plateau of spiritual development.

ས་
sa
भूमि
bhūmi





ji
developmental stage
Noun
བྱང་ཆུབ་
bodhi · enlightenment

Enlightenment or awakening. In Tibetan it is translated as "purified" (byang) and "perfected" (chub), which corresponds to Siddhartha Gautama's achievement of purifying all obscurations and perfecting or attaining all qualities associated with a buddha.

བྱང་ཆུབ་
byang chub
बोधि
bodhi
Changchub
bodhi
悟, 菩提, 覺
jué, pú tí, wù
悟り
satori
enlightenment
Noun
བྱང་ཆུབ་སེམས།
bodhicitta · mind of enlightenment

The altruistic thought to seek enlightenment for the sake of all sentient beings. It is said to have two aspects: compassion aimed at sentient beings and their problems and the wisdom of enlightenment as the solution.

བྱང་ཆུབ་སེམས།
byang chub sems
बोधिचित्त
bodhicitta
jangchubsem
bodhicitta
菩提心
pútí xīn


mind of enlightenment
Noun
བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་
bodhigarbha · quintessence of awakening

An alternative term for tathāgatagarbha found in early Nyingma sources. Though it is back-translated as bodhigarbha, this term does not seem to be found in Sanskrit sources. However, in other contexts, the Tibetan byang chub snying po is often used to translate the Sanskrit term bodhimaṇḍa, which is often translated as the "seat of enlightenment."

བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་
byang chub snying po
बोधिगर्भ
bodhigarbha
jangchub nyingpo





quintessence of awakening
Noun
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ།
Bodhisattva · Bodhisattva

A person who seeks enlightenment for the sake of others. In Mahāyāna Buddhism, a Bodhisattva is a compassionate being who is training on the path to Buddhahood and aspires to eliminate the suffering of all beings and take all sentient beings to the state of enlightenment. The Mahāyāna sūtras including those on buddha-nature generally have Bodhisattvas as the main audience or interlocutors for the Buddha's discourses.

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ།
byang chub sems dpa'
बोधिसत्त्व
bodhisattva
jangchub sempa
bodhisattva
菩薩
pú sà
菩薩
bosatsu
Bodhisattva
Noun
ཚངས་པ།
Brahman · Brahman

Brahman is the universal principle, supreme truth or ultimate reality in the Hindu religion considered to be absolute, eternal and blissful. A metaphysical concept, it is described as the single binding unity behind the diversity of all that exists. In Buddhism, while this metaphysical principle is not presented, one finds frequent mention of the deity named Brahmā, who is the personification of this principle.

ཚངས་པ།
tshangs pa
ब्रह्मन्
Brahman
tshangpa
Brahman




Brahman
Noun
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་
buddhadhātu · buddha-element

A synonym for tathāgatagarbha widely used throughout the East Asian Buddhist traditions, as found in its translations as the Chinese term fó xìng and Japanese term busshō.

སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་
sangs rgyas kyi khams
बुद्धधातु
buddhadhātu
sangye kyi kham

佛性
fó xìng

busshō
buddha-element
Text
བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་
byams chos sde lnga · Five Dharma Treatises of Maitreya

This refers to a series of five texts that, according to the Tibetan tradition, Asaṅga received directly from Maitreya in the pure realm of Tuṣita.

བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་
byams chos sde lnga


jam chöde nga





Five Dharma Treatises of Maitreya
Noun
ས་བོན་
bīja · seed

A seed, commonly used figuratively in the sense of something which has the potential to develop or grow, and likewise as the basic cause for this development or growth.

ས་བོན་
sa bon
बीज
bīja


無漏種
zhongzi

shuji
seed
Noun
སེམས་ཙམ་
Cittamātra · Mind-Only

Though it is sometimes used synonymously with Yogācāra, it is in fact one of the more prominent philosophical theories associated with this school. It asserts that the objects in the external world with which we interact are actually mentally created representations appearing as those objects. The character of these perceptions is predetermined by our own karmic conditioning that is stored in the ālayavijñāna.

སེམས་ཙམ་
sems tsam
चित्तमात्र
cittamātra
sem tsam
chittamatra

weixin

yuishin
Mind-Only
Noun
ཆོས་དབྱིངས་
dharmadhātu · expanse of phenomena

The fundamental expanse from which all phenomena emerge.

ཆོས་དབྱིངས་
chos dbyings
धर्मधातु
dharmadhātu
chöying

法界



expanse of phenomena
Noun
ཆོས་སྐུ་
dharmakāya · true being

"Truth body" or "true being" — One of the three bodies of a buddha. In Mahāyāna Buddhism, it often refers to a kind of fundamental principle or the true nature of reality itself.

ཆོས་སྐུ་
chos sku
धर्मकाय
dharmakāya
chö ku

法身
fǎ shēn

hosshin
true being
Noun
ཆོས་ཉིད་
dharmatā · nature of reality

The true nature of phenomenal existence.

ཆོས་ཉིད་
chos nyid
धर्मता

chönyi

法性
fǎ xìng

hosshō
nature of reality
Noun
ཁམས་
dhātu · element

A fundamental component or essential constituent.

ཁམས་
khams
धातु
dhātu
kham

界
jiè


element
Noun
དཔྱད་སྒོམ་
dpyad sgom · analytical meditation

Analytical meditation is a technique involving critical analysis that focuses the mind on a specific contemplation, such as impermanence.

དཔྱད་སྒོམ་
dpyad sgom


che gom





analytical meditation
Noun
རྫོགས་ཆེན།
Dzogchen · Great Perfection

Dzogchen is an advanced system of meditation techniques to reveal the innate state of perfection primarily, but not exclusively, espoused by the Nyingma Buddhist tradition and the Tibetan Bön tradition.

རྫོགས་ཆེན།
rdzogs chen
महासन्धि
mahāsaṅdhi
dzogchen





Great Perfection
Noun
ཐེག་པ་གཅིག་པ་
ekayāna · single vehicle

The notion that ultimately there is only one vehicle, or means, of achieving enlightenment.

ཐེག་པ་གཅིག་པ་
theg pa gcig pa
एकयान

tekpa chikpa

一乘
yīchéng
いちじょう
ichijō
single vehicle
School
དགེ་ལུགས་
Geluk · Geluk

The Geluk tradition traces its origin to Tsongkhapa, who propagated a modified version of the Kadampa lojong and lamrim teachings. It is the dominant tradition of Tibet, having established its control of the government under the figure of the Dalai Lama.

དགེ་ལུགས་
dge lugs


ge luk





Geluk
Noun
རིགས་
gotra · potential

Disposition, lineage, or class; an individual's gotra determines the type of enlightenment one is destined to attain.

རིགས་
rigs
गोत्र
gotra


種性, 鍾姓
zhōng xìng


potential
Noun
དབུ་མ་ཆེན་པོ་
Great Madhyamaka · Great Middle Way

The term Great Madhyamaka is utilized in different contexts depending on the tradition. In the Jonang tradition, it generally refers to the Zhentong Madhyamaka philosophy as it was developed and systematized by Dölpopa. In this context, the Great Madhyamaka refers to the presentation of ultimate truth, while Madhyamaka describes the emptiness of the relative level of truth. In the Nyingma tradition, Great Madhyamaka refers to the subtle, inner Madhyamaka that unifies the philosophical positions of Nāgārjuna and Asaṅga. This is presented in opposition to the coarse, outer Madhyamaka that is the dialectic approach of Prāsaṅgika and Svātantrika. In the Kagyu tradition, the term is used in a similar vein in that Madhyamaka is used to refer to philosophical inquiry, while Great Madhyamaka is used to refer to the view arrived at through yogic accomplishment. However, in all of these traditions, Great Madhyamaka is heavily associated with buddha-nature (tathāgatagarbha) and the definitive status of these teachings.

དབུ་མ་ཆེན་པོ་
dbu ma chen po
महामध्यमक
Mahāmadhyamaka
Uma Chenpo





Great Middle Way
Noun
ཡོན་ཏན་
guṇa · enlightened qualities

The qualities or attributes of an enlightened being.

ཡོན་ཏན་
yon tan
गुण

yönten

功德
gōng dé

kudoku
enlightened qualities
Noun
ཡོན་ཏན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
guṇapāramitā · perfect qualities

In the Śrīmālādevī Siṃhanāda Sūtra it is explained that the dharmakāya of a buddha possesses the four perfect qualities of purity, bliss, permanence, and self.

ཡོན་ཏན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
yon tan pha rol tu phyin pa
गुणपारमिता
guṇapāramitā


功德波羅蜜
gōngdébōluómì
kudokuharamitsu

perfect qualities
Adjective
གཞན་སྟོང་
gzhan stong · other-emptiness

The state of being devoid of that which is wholly different rather than being void of its own nature. The term is generally used to refer to the ultimate, or buddha-nature, being empty of other phenomena such as adventitious defiling emotions but not empty of its true nature.

གཞན་སྟོང་
gzhan stong


zhentong





other-emptiness
Noun
གཞི་
gzhi · ground

The foundational basis of both saṃsāra and nirvāṇa. It is often used as a synonym for tathāgatagarbha and dharmadhātu.

གཞི་
gzhi


shi





ground
Noun
ཐེག་དམན།
Hīnayāna · Lesser Vehicle

The mainstream teachings and the early schools of Buddhism which primarily taught individual liberation through practice-focused renunciation and monasticism, considered lesser than the later movement of the Greater Vehicle (Mahāyāna), which professed enlightenment for all sentient beings and promoted compassion.

ཐེག་དམན།
theg dman
हीनयान
hīnayāna
thekmen

小乘
xiǎo chéng


Lesser Vehicle
Noun
འདོད་ཆེན་  འདོད་ཆེན་པོ་
icchantika · incorrigibles

Literally, "those with great desire," icchantikas could be rendered as hedonists or addicts. However, the term is generally used to refer to those who, due to their insatiable desire, are incapable of enlightenment.

འདོད་ཆེན་, འདོད་ཆེན་པོ་
'dod chen, 'dod chen po
इच्छन्तिक
icchantika
döchen, döchenpo
ichantika
一闡提
yī chǎn tí

issendai
incorrigibles
School
ཇོ་ནང་
Jonang · Jonang

The Jonang tradition was established by Dölpopa Sherab Gyaltsen, a thirteenth-century Sakya monk famous for his Zhentong teachings. The Jonang teachings and monasteries were suppressed in Tibet in the seventeenth century but survived in Amdo.

ཇོ་ནང་
jo nang


jo nang





Jonang
Noun
ཀ་དག
ka dag · primordial purity

Primordial purity is a term found in the Dzogchen tradition and refers to the empty nature of phenomena which is experienced through the practice of cutting-through meditation (khregs chod). It is often juxtaposed with spontaneous presence (lhun grub).

ཀ་དག
ka dag


kadak





primordial purity
School
བཀའ་གདམས་
Kadam · Kadam

The Kadam tradition, which traces its origin to the teachings of Atiśa, was the first of the so-called New Schools of Tibetan Buddhism, traditions which arose during or after the Second Propagation of Buddhism (phyi dar) in the tenth century.

བཀའ་གདམས་
bka' gdams


ka dam





Kadam
School
བཀའ་བརྒྱུད་
Kagyu · Kagyu

The Kagyu school traces its origin to the eleventh-century translator Marpa, who studied in India with Nāropa. Marpa's student Milarepa trained Gampopa, who founded the first monastery of the Kagyu order. As many as twelve subtraditions grew out from there, the best known being the Karma Kagyu, the Drikung, and the Drukpa.

བཀའ་བརྒྱུད་
bka' brgyud


ka gyu





Kagyu
Noun
ཉོན་མོངས་
kleśa · afflictive emotions

Often referred to as poisons, these are a class of disturbing or disruptive emotional states that when aroused negatively affect or taint the mind.

ཉོན་མོངས་
nyon mongs
क्लेश
kleśa
nyönmong
klesha
煩惱
fànnǎo

bonnō
afflictive emotions
Noun
ཀུན་གཞི་
kun gzhi · universal ground

Although it is commonly used as an abbreviation of ālayavijñāna (kun gzhi'i rnam shes), in later Tibetan traditions, particularly that of the Kagyu and the Nyingma, it came to denote an ultimate or pure basis of mind, as opposed to the ordinary, deluded consciousness represented by the ālayavijñāna. Alternatively, in the Jonang tradition, this pure version is referred to as ālaya-wisdom (kun gzhi'i ye shes).

ཀུན་གཞི་
kun gzhi
आलय
ālaya
kunzhi





universal ground
Noun
དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ།
Kālacakra · Wheel of Time

Can refer to either the Kālacakra Tantra and its derivative texts or to the systematic tantric tradition based on these texts, as well as the deity Kālacakra upon which the associated practices are centered.

དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ།
dus kyi 'khor lo
कालचक्र

dukyi khorlo

時輪
shí lún


Wheel of Time
Noun
ལམ་གྱི་རིམ་པ།  ལམ་རིམ།
lam rim · stages of the path

Lam rim refers to the stages on the path and, by extension, more commonly to the genre of teachings which contain practical instructions for training on the stages of the path to enlightenment. Related to the blo sbyong practice, it is particularly known among the Kadampa and Geluk schools. Tsongkhapa's Byang chub lam rim chen mo is the most well known in this genre and the term lam rim is often used specifically to refer to this text.

ལམ་གྱི་རིམ་པ།, ལམ་རིམ།
lam gyi rim pa, lam rim
मार्गक्रम
mārgakrama
lamrim
mārgakrama




stages of the path
School
དབུ་མ་
Madhyamaka · Middle Way school

Along with Yogācāra, it is one of the two major philosophical schools of Mahāyāna Buddhism. Founded by Nāgārjuna around the second century CE, it is rooted in the Prajñāpāramitā Sūtras, though its initial exposition was presented in Nāgārjuna's Mūlamadhyamakakārikā.

དབུ་མ་
dbu ma
मध्यमक
Madhyamaka
uma

中觀見
Zhōngguān Jìan


Middle Way school
Noun
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ།
Mahāmudrā · Great Seal

Mahāmudrā refers to an advanced meditation tradition in Mahāyāna and Vajrayāna forms of Into-Tibetan Buddhism that is focused on the realization of the empty and luminous nature of the mind. It also refers to the resultant state of buddhahood attained through such meditation practice. In Tibet, this tradition is particularly associated with the Kagyu school, although all other schools also profess this tradition. The term also appears as part of the four seals, alongside dharmamūdra, samayamudrā, and karmamudrā.

ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ།
phyag rgya chen po
महामुद्रा
mahāmudrā
Chagya chenpo





Great Seal
School
མཧཱ་ཡོ་ག  རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ།
Mahāyoga · Great Yoga, Mahāyoga

This is first one of the inner tantric schools according to the Nyingma tradition. Mahāyoga includes two sub-sections of the tantras which includes eighteen tantras and the sādhanās that includes the eight sādhanā practices. Mahāyoga focuses on the Development Stage and espouses the view of equality and purity in which equality refers to equal nature of phenomena in being empty and purity refers to all appearances being inherently enlightened energies. The Mahāyoga path leads to four stages of vidyadharas.

མཧཱ་ཡོ་ག, རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ།
rnal 'byor chen po
महायोग
Mahāyoga
naljor chenpo
Mahāyoga




Great Yoga, Mahāyoga
Noun
ཐེག་པ་ཆེན་པོ།
Mahāyāna · Great Vehicle

Mahāyāna, or the Great Vehicle, refers to the system of Buddhist thought and practice which developed around the beginning of Common Era, focusing on the pursuit of the state of full enlightenment of the Buddha through the realization of the wisdom of emptiness and the cultivation of compassion.

ཐེག་པ་ཆེན་པོ།
theg pa chen po
महायान
mahāyāna
thekpa chenpo

大乘
dasheng


Great Vehicle
Text
ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་རྣམ་པར་བཤད་པ།
Mahāyānottaratantraśāstravyākhyā ·

This is the title of Asaṅga's commentary to the Gyü Lama that is given by Tibetan sources instead of the Ratnagotravibhāgavyākhyā.

ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་རྣམ་པར་བཤད་པ།
theg pa chen po rgyud bla ma'i bstan bcos rnam par bshad pa
महायानोत्तरतन्त्रशास्त्रव्याख्या







Noun
དྲང་དོན་
neyārtha · provisional meaning

Refers to something that is taught for a specific reason, rather than because it is entirely true.

དྲང་དོན་
drang don
नेयार्थ
neyārtha






provisional meaning
Noun
ངོ་བོ་
ngo bo · essential nature

Essence or the most basic, fundamental nature or natural state of being. It is often used as a synonym for rang bzhin.

ངོ་བོ་
ngo bo
भाव
bhāva
ngowo





essential nature
Noun
རྔོག་ལུགས་
Ngok Tradition ·

Ngok Lotsāwa Loden Sherab's "analytic tradition" of exegesis of the Uttaratantra; one of two major Tibetan traditions of exegesis, both stemming from students of Sajjana.

རྔོག་ལུགས་
rngog lugs


ngok luk





Noun
སྤྲུལ་སྐུ།
nirmāṇakāya · emanation body

An fully enlightened Buddha is said to have the power to manifest in many forms in order to help the sentient beings. The emanation body of a buddha, as the third of the three bodies of a buddha, refers to the many forms in which a buddha can manifest and which are accessible to ordinary sentient beings. Buddhist scholars present four types of emanation bodies: emanation as supreme being, emanation as rebirth, emanation as artisan and emanation in diverse forms.

སྤྲུལ་སྐུ།
sprul sku
निर्माणकाय
nirmāṇakāya
trulku
nirmāṇakāya
化身
haushen

keshin
emanation body
Adjective
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་
niḥsvabhāva · lacking intrinsic nature

Lacking inherent existence.

ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་
ngo bo nyid med pa
निःस्वभाव
niḥsvabhāva






lacking intrinsic nature
Noun
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་
niḥsvabhāvatā · absence of own being

The state of lacking a truly independent existence.

ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་
ngo bo nyid med pa nyid
निःस्वभावता
niḥsvabhāvatā






absence of own being
Adjective
སྤྲོས་བྲལ་
niṣprapañca · nonconceptuality

Freedom from conceptual elaborations.

སྤྲོས་བྲལ་
spros bral
निष्प्रपञ्च
niṣprapañca






nonconceptuality
School
རྙིང་མ་
Nyingma ·

The Nyingma, which is often described as the oldest tradition of Tibetan Buddhism, traces its origin to Padmasambhava, who is said to have visited Tibet in the eighth century.

རྙིང་མ་
rnying ma


nying ma





Noun
ངེས་དོན་
nītārtha · definitive meaning

Refers to a teaching that is literally true.

ངེས་དོན་
nges don
नीतार्थ
nītārtha
ngedön





definitive meaning
Noun
དོན་དམ་བདེན་པ་
paramārthasatya · ultimate truth

"Ultimate truth" or "absolute truth"; the reality of things as they truly are.

དོན་དམ་བདེན་པ་
don dam bden pa
परमार्थसत्य
paramārthasatya
dön dam denpa

眞諦, 第一義諦
dì yī yì dì, zhendì

daiichigitai, shintai
ultimate truth
Noun
གཞན་དབང་གི་རང་བཞིན་
paratantrasvabhāva · dependent nature

The second of the three natures, according to the Yogācāra school. It is the dependent nature that is used to describe the relationship between mind and its objects, though there is a clear emphasis on the latter. Hence, this nature is concerned with the nature of seemingly external objects that arise in dependence upon causes and conditions.

གཞན་དབང་གི་རང་བཞིན་
gzhan dbang gi rang bzhin
परतन्त्रस्वभाव
paratantrasvabhāva
zhenwang gi rangzhin





dependent nature
Noun
ཀུན་བཏགས་ཀྱི་རང་བཞིན་
parikalpitasvabhāva · imaginary nature

The first of the three natures, according to the Yogācāra school. It is the imaginary nature which is falsely projected onto an object out of confusion.

ཀུན་བཏགས་ཀྱི་རང་བཞིན་
kun btags kyi rang bzhin
परिकल्पितस्वभाव
parikalpitasvabhāva
kuntak kyi rangzhin





imaginary nature
Noun
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་
pariniṣpannasvabhāva · consummate nature

The third of the three natures, according to the Yogācāra school. It is the perfect nature that represents the most authentic understanding of phenomena, which is classically defined as the complete absence of the imaginary nature within the dependent nature.

ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་
yongs su grub pa'i rang bzhin
परिनिष्पन्नस्वभाव
pariniṣpannasvabhāva






consummate nature
Noun
མ་ཡིན་དགག་
paryudāsapratiṣedha · implicative negation

A negation that denies one thing in such a way that it clearly implies another.

མ་ཡིན་དགག་
ma yin dgag
पर्युदासप्रतिषेध
paryudāsapratiṣedha
ma yin gak





implicative negation
Noun
འོད་གསལ་གྱི་སེམས་
prabhāsvaracitta · luminous mind

The luminous aspect of mind that is often contrasted with its empty aspect. It is often used figuratively to reference the cognizant, or knowing, aspect of mind and sometimes more literally as the natural luminosity of mind and luminous wisdom that is experienced in meditation.

འོད་གསལ་གྱི་སེམས་
'od gsal gyi sems
प्रभास्वरचित्त

ösel gyi sem

光明心
guāng míng xīn

kōmyōshin
luminous mind
Noun
འོད་གསལ་
prabhāsvaratā · luminosity

In a general sense, that which clears away darkness, though it often appears in Buddhist literature in reference to the mind or its nature. It is a particularly salient feature of Tantric literature, especially in regard to the advanced meditation techniques of the completion-stage yogas.

འོད་གསལ་
'od gsal
प्रभास्वर

ösel

光明
guāng míng

kōmyō
luminosity
Noun
ཤེས་རབ་
prajñā · wisdom

One of the key terms for wisdom or knowledge, most often having the sense of insight, transcendent knowledge, or perhaps gnosis. In some contexts it can also refer to cognition or intellectual understanding.

ཤེས་རབ་
shes rab
प्रज्ञा
prajñā
sherab

般若
bān ruò


wisdom
Noun
ཤེར་ཕྱིན་  ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
Prajñāpāramitā · Perfection of Wisdom

A class of Mahāyāna sūtras which represents some of the earliest known literature of this genre of Buddhism. There are around forty texts associated with this category, though the most widespread is the exceedingly brief Prajñāpāramitāhṛdayasūtra, popularly known as the Heart Sūtra. This class of literature is typically associated with the second turning of the dharma wheel and especially with the teachings on emptiness (śūnyatā). As such, these texts were the primary scriptural source for the philosophy of the Madhyamaka school.

ཤེར་ཕྱིན་, ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
sher phyin, shes rab kyi pha rol tu phyin pa
प्रज्ञापारमिता
prajñāpāramitā


般若波羅蜜多
bōrě bōluómìduō

hannya haramitta
Perfection of Wisdom
Noun
རང་བཞིན་གནས་རིགས་
prakṛtisthagotra · naturally present potential

The potential for awakening that is inherently present in all beings.

རང་བཞིན་གནས་རིགས་
rang bzhin gnas rigs
प्रकृतिस्थगोत्र
prakṛtisthagotra
rangzhin nerik

本性住種性
běn xìng zhù zhǒng xìng

honshōjūshushō
naturally present potential
Noun
ཚད་མ།
pramāṇa · correct cognition

In the Buddhist literature on pramāṇa, it refers to cognition that correctly apprehends its object without any deception or mistake. Such correct cognition include direct perception and inferential cognition.

ཚད་མ།
tshad ma
प्रमान
pramāṇa
tshema
pramana
量
liàng


correct cognition
Noun
མེད་དགག་
prasajyapratiṣedha · nonimplicative negation

A negation that merely denies the existence of something without implicitly suggesting an alternative.

མེད་དགག་
med dgag
प्रसज्यप्रतिषेध
prasajyapratiṣedha
me gak





nonimplicative negation
Noun
གཉེན་པོ་
pratipakṣa · antidote

An antidote or remedy that contributes or supports the elimination or pacification of a particular ailment or affliction.

གཉེན་པོ་
gnyen po
प्रतिपक्ष

nyenpo
pratipaksha
對治
duizhi, duì zhì

taiji
antidote
Noun
རང་རྒྱལ།  རང་སངས་རྒྱས།
Pratyekabuddha · solitary realizer

Pratyekabuddhas are saints who, in their last birth in the cycle of existence, are said to become enlightened through solitary practice on the nature of dependent ordination. These saints are said to appear when there is no buddha around and work either alone or in small groups.

རང་རྒྱལ།, རང་སངས་རྒྱས།
rang rgyal, rang sangs rgyas
प्रत्येकबुद्ध
pratyekabuddha
rang sangye, rangyal
pratyekabuddha
緣覺
yuán jué


solitary realizer
Noun
རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་  རྟེན་འབྲེལ་
pratītyasamutpāda · dependent origination

The notion that all phenomena arise in dependence on causes and conditions.

རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་, རྟེན་འབྲེལ་
rten 'brel, rten cing 'brel bar 'byung ba
प्रतीत्यसमुत्पाद

ten drel, tenching drelwar jungwa

緣起
yuánqǐ

engi
dependent origination
Noun
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ།  ཕར་ཕྱིན།
pāramitā · perfection

The six or ten types of practices which lead an individual to Buddhahood. The practice of perfections is particularly important in Mahāyāna Buddhism in which the entire path of the Bodhisattva to reach full enlightenment is included in the six or ten perfections. The six perfections are that of giving, of discipline, patience, zeal, meditation, and wisdom. The perfection of skill-in-means, aspirations, power, and pristine wisdom are added to them to make ten perfections.

ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ།, ཕར་ཕྱིན།
pha rol tu phyin pa, phar phyin
पारमिता
pāramitā
pa rol tu phyin pa, pharchin
pāramitā
波羅蜜
Bōluómì duō

haramitsu
perfection
Adjective
རང་སྟོང་
rang stong · self-emptiness

The state of being empty of self, which references the lack of inherent existence in relative phenomena.

རང་སྟོང་
rang stong


rangtong





self-emptiness
Noun
རྒྱུའི་རྒྱུད་
rgyu'i rgyud · causal continuum

The mind's natural mode that abides as suchness, which remains unchanged from the state of an ordinary being up until enlightenment.

རྒྱུའི་རྒྱུད་
rgyu'i rgyud


gyu gyu





causal continuum
School
ས་སྐྱ་
Sakya · Sakya

The Sakya tradition developed in the eleventh century in the Khön family of Tsang, which maintained an imperial-era lineage of Vajrakīla and which adopted a new teaching from India known as Lamdre.

ས་སྐྱ་
sa skya


sa kya





Sakya
Noun
རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་
samudānītagotra · acquired potential

A potential or disposition that is acquired, accentuated, or developed through past karmic actions.

རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་
rgyas 'gyur gyi rigs
समुदानीतगोत्र
samudānītagotra
gye gyur kyi rik

習所成種性
xí suǒ chéng zhǒng xìng

shūshushō
acquired potential
Place
གསང་ཕུ་ནེའུ་ཐོག་
Sangpu Neutok · Sangpu Neutok

Sangpu Neutok is an important monastery in central Tibet, just south of Lhasa, that was founded in 1072 by Ngok Lekpai Sherab, a disciple of Atiśa, and developed by his nephew, Ngok Lotsāwa Loden Sherab. Originally a Kadam monastery with two colleges, it evolved into a monastery that includes both Sakya and Geluk traditions. At its peak in the 11th to 14th centuries, it was one of the most highly esteemed centers for monastic education and the study of Buddhist philosophy in all of the Tibetan plateau. Many influential philosophers of the time studied there.

གསང་ཕུ་ནེའུ་ཐོག་
gsang phu ne'u thog








Sangpu Neutok
School
གསར་མ།
Sarma · New School

The new Buddhist schools which began to rise in the second millennium in Tibet after Buddhism declined in the ninth century as a result of the fall of the Yarlung dynasty. The Sarma schools were mostly based on Buddhist teachings freshly received from India and Nepal in contrast to the revival of the old teachings which already existed in Tibet.

གསར་མ།
gsar ma


sarma





New School
Noun
རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་
sarvākāravaropetāśūnyatā · emptiness endowed with all supreme aspects

As opposed to a mere voidness, this phrase refers to an emptiness that is endowed with enlightened qualities and attributes.

རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་
rnam kun mchog ldan gyi stong pa nyid








emptiness endowed with all supreme aspects
Noun
ལོངས་སྐུ།  ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ།
saṃbhogakāya · enjoyment body

The physical form of a buddha which resides in a pure buddha realm, possesses the marks and tokens of an enlightened being, teaches Mahāyāna teachings to a retinue of Bodhisattvas for eternity. This embodied form of a buddha is the source from which all the forms of emanation originate.

ལོངས་སྐུ།, ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ།
longs sku, longs spyod rdzogs sku
संभोगकाय
saṃbhogakāya
longchö dzoku, longku
saṃbhogakāya
報身
baoshen

höjin
enjoyment body
Noun
ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་
saṃvṛtisatya · relative truth

"Relative truth" or "conventional truth"; the erroneously perceived reality common to the unenlightened.

ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་
kun rdzob bden pa
संवृतिसत्य
saṃvṛtisatya
kundzop denpa

世俗諦, 俗諦
shì sú dì, sú dì

sezokutai, zokutai
relative truth
Noun
སེམས་ཉིད་
sems nyid · nature of mind

Commonly found in Dzogchen and Mahāmudrā literature, this term denotes the true, natural state of mind as it is. Often used in these traditions as a synonym for buddha-nature.

སེམས་ཉིད་
sems nyid
चित्तत्व
cittatva
semnyi





nature of mind
Noun
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
sugatagarbha · essence of the Bliss Gone One

Literally, the "essence" or "heart of the Bliss Gone One(s)," a synonym for tathāgatagarbha that is likewise often rendered into English by the term buddha-nature. Though it is often back translated into Sanskrit as sugatagarbha, this term is not found in Sanskrit sources.

བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
bde gshegs snying po
सुगतगर्भ

deshek nyingpo





essence of the Bliss Gone One
Noun
རང་བཞིན་
svabhāva · intrinsic nature

The nature or essence of a thing, which originates only from itself and is not dependent on any external entities, causes, or conditions.

རང་བཞིན་
rang bzhin
स्वभाव
svabhāva
rangzhin

自性
zìxìng


intrinsic nature
Noun
རང་རིག་
svasaṃvedana · self-awareness

An important term for the Yogācāra that refers to a consciousness of consciousness itself, or how one knows that they know something. It was a hotly debated topic that was disputed by followers of the Madhyamaka. In Tibet it would later become a common Dzogchen term, though with the entirely different meaning of one's own innate awareness (rig pa), a crucial concept in the Dzogchen teachings.

རང་རིག་
rang rig
स्वसंवेदन

rangrik

自證分
zìzhèngfēn

jishō
self-awareness
Noun
སྒྲུབ་ཐབས།
sādhana · practice method

Sādhana refers to a method of practice through which one can actualise a specific spiritual result, and by extension to the texts and manuals which present such methods. A sādhana in the Vajrayāna Buddhist context generally involves the worship and visualisation of a tantric deity, chanting of mantras, and associated practices. The practice often begins with verses of taking refuge and cultivating altruistic thought, then carrying out meditation on emptiness and the mandala of deity, seven-part worship, chanting of mantras, and finally the dissolution of the deity which was visualised.

སྒྲུབ་ཐབས།
sgrub thabs
साधन
sādhana
drupthab
sādhana
修行
chengjiu, xiūxíng

jōjuhō
practice method
Noun
མདོ།
sūtra · discourse, scripture

Sūtras mainly refer to the discourses delivered by the Buddha and his disciples, and the Sūtra corpus is one of the three main sets of teachings which form the Buddhist canon.

མདོ།
mdo
सूत्र
sūtra
dho

佛经
fújīng


discourse, scripture
Noun
རྒྱུད།
tantra · continuum

Tantra, when juxtaposed with Sūtra, generally refers to the scriptures and texts which discuss esoteric topics. While the term is used to refer to texts on other topics, it is mostly used to refer to the genre of scriptures and texts on themes and topics associated with Vajrayāna Buddhism.

རྒྱུད།
rgyud
तन्त्र
tantra
gyu
tantra
密宗
mìzōng


continuum
Noun
དེ་བཞིན་ཉིད་
tathatā · suchness

Suchness itself, absolute reality, or thusness, as in the ultimate state of being of phenomena.

དེ་བཞིན་ཉིད་
de bzhin nyid
तथता
tathatā
day zhin nyi





suchness
Noun
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
tathāgatagarbha · buddha-nature

Buddha-nature, literally the "womb/essence of those who have gone (to suchness)."

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
de bzhin gshegs pa'i snying po
तथागतगर्भ
tathāgatagarbha

tatagatagarbha
如来藏
rúláizàng


buddha-nature
Noun
དེ་ཁོ་ན་ཉིད།
tattva · Suchness

The reality or the objective state of things as they are. In the Buddhist context, it refers to the ultimate nature of things although what exactly suchness means would depend on the philosophical position of the specific schools. The Middle Way school, for instance, consider emptiness as the suchness of all things.

དེ་ཁོ་ན་ཉིད།
de kho na nyid
तत्त्व
tattva
dekhonyi
tattva

shixiang

jissö
Suchness
Noun
ཐ་མལ་གྱི་ཤེས་པ་
tha mal gyi shes pa · ordinary mind

A Mahāmudrā term for the basic state of consciousness that has not been fabricated or altered in any way.

ཐ་མལ་གྱི་ཤེས་པ་
tha mal gyi shes pa

*prākṛtajñāna
tamal gyi shepa





ordinary mind
Noun
ཐུགས་དམ།
thugs dam · meditation at death

Persons who have experience in meditation on the nature of the mind or emptiness are said to be able to remain in a meditative equipoise after death. Although they have stopped breathing and are clinically dead, they are said to be able to retain their body without decay, often with lustre and flexibility. They are believed to have actualised their buddha-nature at the time of death and attained the state of enlightenment.

ཐུགས་དམ།
thugs dam


thugdam





meditation at death
Noun
ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་གསུམ་
tridharmacakrapravartana · the three turnings of the wheel of dharma

Three successive stages of the Buddhist teachings. Though they are traditionally attributed to the historical Buddha, modern scholarship tends to view them as developmental stages that occurred over the course of an extended period of time, with interludes of several centuries, in which we see major doctrinal shifts often based on seemingly newly emergent scriptural sources.

ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་གསུམ་
chos 'khor rim pa gsum
त्रिधर्मचक्रप्रवर्तन
tridharmacakrapravartana
chökhor rimpa sum





the three turnings of the wheel of dharma
Noun
སྐུ་གསུམ།
trikāya · three bodies

The three enlightened forms of a buddha one attains when one becomes fully enlightened. They include the truth body (dharmakāya), enjoyment body (saṃbhogakāya), and the emanation body (nirmāṇakāya). The three bodies comprise the many qualities and powers associated with buddhahood and thus are the result sought through Mahāyāna Buddhist practice.

སྐུ་གསུམ།
sku gsum
त्रिकाय
trikāya
kusum

三身
sānshēn


three bodies
Noun
རང་བཞིན་གསུམ་
trisvabhāva · three natures

According to the Yogācāra school, all phenomena can be divided into three natures or characteristics: the imaginary nature (parikalpitasvabhāva), the dependent nature (paratantrasvabhāva), and the perfect or absolute nature (pariniṣpannasvabhāva).

རང་བཞིན་གསུམ་
rang bzhin gsum
त्रिस्वभाव
trisvabhāva






three natures
Noun
དུག་གསུམ་
triviṣa · three poisons

The three poisons are a reference to the afflictive emotions of rāga (Tib. 'dod chags), dveṣa (Tib. zhe sdang), and moha (Tib. gti mug). These three detrimental states or afflictive behavioral patterns are difficult to definitively translate, and thus there are several common English variations of this group of three, such as desire, aggression, and bewilderment, or attachment, aversion, and delusion. It is useful to think of these three as a process that involves our insatiable urge to possess that which we desire and the ensuing aggravation that arises when we don't get what we want or have what we don't want forced upon us. Yet we are oblivious to the futility of these conditioned responses due to our lack of discernment, and thus we mindlessly continue to get caught up in this causal nexus.

དུག་གསུམ་
dug gsum
त्रिविष
triviṣa
duk sum

三毒
sandu

sandoku
three poisons
Noun
ཐེག་པ་གསུམ་
triyāna · three vehicles

Commonly seen in a Mahāyāna context, the three vehicles are the Śrāvakayāna, Pratyekabuddhayāna, and Bodhisattvayāna, which reference the three different types of Buddhist practitioners. However, these three vehicles can also reference the three types of Buddhist teachings of the Hīnayāna, Mahāyāna (or Pāramitāyāna), and the Vajrayāna.

ཐེག་པ་གསུམ་
theg pa gsum
त्रियान



三乗
sānchéng

sanjō
three vehicles
Noun
བཙན་ལུགས་
Tsen Tradition ·

Tsen Khawoche's "meditative tradition" of exegesis of the Uttaratantra; it is one of two major Tibetan traditions of exegesis, both stemming from students of Sajjana.

བཙན་ལུགས་
btsan lugs


tsen luk





Text
རྒྱུད་བླ་མ་
Uttaratantra · Ultimate Continuum

The Ultimate Continuum, or Gyü Lama, is often used as a short title in the Tibetan tradition for the key source text of buddha-nature teachings called the Ratnagotravibhāga of Maitreya/Asaṅga, also known as the Mahāyānottaratantraśāstra.

རྒྱུད་བླ་མ་
rgyud bla ma
उत्तरतन्त्र
uttaratantra


寶性論
bǎo xìng lùn


Ultimate Continuum
Noun
རྡོ་རྗེའི་གནས་
vajrapada · vajra topics

Literally, vajra-footing, or base. In the context of the Ratnagotravibhāga, this is the name given to the seven subjects that are addressed in the treatise. These seven are the buddha, dharma, saṅgha, the element (dhātu), enlightenment (bodhi), enlightened qualities (guṇa), and enlightened activities (karman).

རྡོ་རྗེའི་གནས་
rdo rje'i gnas
वज्रपद







vajra topics
Noun
རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ།
Vajrayāna · Diamond Vehicle

The esoteric Buddhist tradition which developed as a syncretic system involving deity worship, use of mantras, physical energy, and mystical practices. It is also known as the mantra tradition and the tantric school as a result of being based on texts known as tantras.

རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ།
rdo rje theg pa
वज्रयान
vajrayāna
dorje thekpa

金剛乘
Jin'gangsheng


Diamond Vehicle
Noun
འདུལ་བ།
vinaya · discipline

Vinaya refers to the corpus of Buddhist teachings on moral discipline and precepts and is one of the three canonical sets of teachings alongside Sūtra and Abhidharma. It also refers to the monastic tradition which has been passed down since the Buddha's time until our time.

འདུལ་བ།
'dul ba
विनय
vinaya
dulwa
vinaya
毘奈耶
pínàiyé


discipline
Noun
ཕྱིན་ཅི་ལོག
viparyāsa · misperception, wrong perception

The misperception or incorrect view a person has of reality, which must be overcome by having correct understanding and right view. The four well known incorrect views are seeing impermanent phenomena as permanent, dissatisfactory nature of things as blissful, impure things as pure, and illusory things as absolute and real. However, in the context of buddha-nature theory or other systems, there are also other forms of misconceptions which contradict with objective reality.

ཕྱིན་ཅི་ལོག
phyin ci log
विपर्यास
viparyāsa
chyinchilok
viparyāsa
顚倒
diandao

tendö
misperception, wrong perception
Noun
བྲལ་འབྲས་
visaṃyogaphala · freed effect

One of the five types of effects, or fruitions. It refers to an effect that arises from removing that which obscures or hinders it.

བྲལ་འབྲས་
bral 'bras
विसंयोगफल
visaṃyogaphala
drel drey





freed effect
School
རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་
Yogācāra · Yoga-Practice school

Along with Madhyamaka, it was one of the two major philosophical schools of Mahāyāna Buddhism. Founded by Asaṅga and Vasubandhu around the fourth century CE, many of its central tenets have roots in the Saṃdhinirmocanasūtra and the so-called third turning of the dharma wheel (see tridharmacakrapravartana).

རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་
rnal 'byor spyod pa
योगाचार
Yogācāra
naljor chöpa

瑜伽行派
Yuqiexing pai
瑜伽行
Yugagyō
Yoga-Practice school
Noun
གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་
āgantukamala · adventitious stains

Mental stains that are not inherent to the nature of the mind but are temporarily present as the residue of past actions or habitual tendencies. It is sometimes iterated as adventitious defilements (Skt. āgantukakleśa, Tib. glo bur gyi nyon mongs), which references the fickle and temporary nature of disturbing emotions that lack an ultimately established basis for existence.

གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་
glo bur gyi dri ma
आगन्तुकमल
āgantukamala
lobur kyi drima





adventitious stains
Noun
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་
ālayavijñāna · ground consciousness

A neutral base consciousness that is posited as the storehouse for the seeds of past karmic actions in which they remain in a latent state until the circumstances arise for them to ripen as karmic consequences.

ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་
kun gzhi'i rnam shes
आलयविज्ञान
ālayavijñāna
kunshi namshe

藏識, 阿賴耶識
cáng shí, ā lài yé shí

arayashiki, zōshiki
ground consciousness
Noun
བདག་ཉིད་ཅན་
ātmaka · embodiment

Literally, the state of possessing a self. It is usually used to denote something which is endowed with a certain innate, or natural, attribute.

བདག་ཉིད་ཅན་
bdag nyid can
आत्मक
ātmaka
dak nyi chen





embodiment
Noun
བདག་
ātman · self

Though it can simply be used as the expression "I" or "me", in Indian thought the notion of self refers to a permanent, unchanging entity, such as that which passes from life to life in the case of people, or the innate essence (svabhāva) of phenomena.

བདག་
bdag
आत्मन्

dak

我, 灵魂
línghún, wǒ

ga
self
Noun
སྒྲིབ་པ་
āvaraṇa · obscurations

Literally, that which obscures or conceals. Often listed as a set of two obscurations (sgrib gnyis): the afflictive emotional obscurations (Skt. kleśāvaraṇa, Tib. nyon mongs pa'i sgrib pa) and the cognitive obscurations (Skt. jñeyāvaraṇa, Tib. shes bya'i sgrib pa). By removing the first, one becomes free of suffering, and by removing the second, one becomes omniscient.

སྒྲིབ་པ་
sgrib pa
आवरण
āvaraṇa
drip pa





obscurations
Noun
ཉན་ཐོས།
śrāvaka · Disciple, Hearer

The disciples of the Buddha who aspire to attain individual liberation or nirvāṇa. The final goal of the Hearers is to become an arhat, a state in which one has totally eliminated the inner problems of attachment, hatred and ignorance, the main causes for rebirth in this cycle of existence. There are four stages of a śrāvaka path including eight phases.

ཉན་ཐོས།
nyan thos
श्रावक
śrāvaka
nyentö
śrāvaka
聲聞
shēng wén
声聞
shōmon
Disciple, Hearer
Noun
སྟོང་པ་ཉིད་
śūnyatā · emptiness

The state of being empty of an innate nature due to a lack of independently existing characteristics.

སྟོང་པ་ཉིད་
stong pa nyid
शून्यता
śūnyatā
tong pa nyi
shunyata
空, 空門
kōng, kōng mén

kū, kūmon
emptiness
Retrieved from "https://buddhanature-new2.tsadra.org/index.php?title=སྙིང་པོའི་ཆོས་མཛོད།&oldid=51130"
Buddha-Nature
A Tsadra Foundation Initiative
A multimedia resource hub for scripture, scholarship,
and teachings on tathāgatagarbha.
Join the Tsadra Foundation mailing list:

Tsadra Foundation
Translation & Transmission Conference
DharmaCloud Tibetan eBooks
Buddha-Nature
Śāntideva's Life and Works
Rinchen Terdzö Chenmo
Damngak Rinpoche Dzö
Khyentse Lineage
Dharma Dictionary

བོད་སྐད་
About
Site Guide
Read
Watch
Glossary
Login

Project Description

The purpose of the buddha-nature website is to provide a resource hub for trustworthy information for learning about and teaching the concept of buddha-nature, its associated texts, teachings, lineages, and relevant Buddhist ideas. Unique content will be shared here, but the site will primarily act as a broker for other projects and authors that have already created quality materials, which we will curate for a wide range of audiences.

About us ...
© Tsadra Foundation. Please feel free to use this website and its content in accordance with fair use policies for teaching, scholarship, education, and research.