Texts/Ratnagotravibhāga Mahāyānottaratantraśāstra/Root Verses/Verse I.54

Ratnagotravibhāga Root Verse I.54

Previous Verse

Next Verse

Verse I.54 Variations

यथा नाग्निभिराकाशं दग्धपूर्वं कदाचन
तथा न प्रदहत्येनं मृत्युव्याधिजराग्नयः

yathā nāgnibhirākāśaṃ dagdhapūrvaṃ kadācana
tathā na pradahatyenaṃ mṛtyuvyādhijarāgnayaḥ

E. H. Johnston as input by the University of the West.

།ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་མེ་རྣམས་ཀྱིས།
།སྔོན་ཆད་ནམ་ཡང་ཚིག་པ་མེད།
།དེ་བཞིན་འདི་ནི་འཆི་བ་དང་།
།ན་དང་རྒ་བའི་མེས་མི་འཚིག

Dege, PHI, 113

Just as space was never
Burned before by any fires,
So this [basic element] is not consumed
By the fires of death, sickness, and aging.

When the Clouds Part, Brunnhölzl, 374

火不燒虛空 若燒無是處

如是老病死 不能燒佛性

http://cbetaonline.dila.edu.tw/en/T31n1611_p0832c08

Tout comme, jusqu’à ce jour,

Aucun feu n’a jamais consumé l’espace, Cette [essence] ne se consume pas aux feux De la mort, de la maladie et de la vieillesse.

Charrier, Christian and Patrick Carré. Traité de la Continuité suprême du Grand Véhicule. Plazac: Éditions Padmakara, 2019.

RGVV Commentary on Verse I.54

Tibetan
English
Sanskrit
Chinese

---

Full Tibetan Commentary
Full English Commentary
Full Sanskrit Commentary
Full Chinese Commentary

།དེ་ལ་མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ན་འགྱུར་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལས་བརྩམས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་གང་དག་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཀུན་སོང་བ། །ཕྲ་{br}ཕྱིར་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །གནས་འདི་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་དབྱིངས་ལ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་མེ་

---

རྣམས་ཀྱིས། །སྔོན་ཆད་ནམ་ཡང་ཚིག་པ་མེད། །དེ་བཞིན་འདི་ནི་འཆི་བ་དང་། །ན་དང་རྒ་བའི་མེས་མི་འཚིག །ས་ནི་ཆུ་ལ་ཆུ་རླུང་ལ། །རླུང་ནི་མཁའ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །མཁའ་ནི་རླུང་དང་ཆུ་དག་དང་། །ས་ཡི་ཁམས་ལ་གནས་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཁམས་{br}དབང་རྣམས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་དག་ལ་གནས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཚུལ་བཞིན་མིན། །ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་རྟག་ཏུ་གནས། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་དག་པ་ལ་རབ་གནས། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆོས་རྣམས་ནི། །ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གནས་པ་{br}མེད། །ས་དང་འདྲ་བར་ཕུང་པོ་དང་། །སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ཤེས་པར་བྱ། །ཆུ་ཁམས་དང་འདྲ་ལུས་ཅན་གྱི། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །རླུང་གི་ཁམས་དང་འདྲ་བར་བལྟ། །རང་བཞིན་ནམ་མཁའི་ཁམས་བཞིན་དུ། །དེ་{br}བཞིན་ཅན་མིན་གནས་པ་མེད། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གནས་ཏེ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱིས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་རབ་ཏུ་ཕྱེ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཆུ་ལས་ནི། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་འབྱུང་། །དེ་འཇིག་པ་དང་{br}འཆགས་པ་ལྟར། །སྐྱེ་དང་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་མཁའ་ཡི། །ཁམས་ལྟར་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་དེ། །ཚོགས་པ་མེད་ཅིང་སྐྱེ་བ་དང་། །འཇིག་དང་གནས་པའང་ཡོད་མ་ཡིན། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་ནམ་མཁའ་{br}བཞིན་དུ་འགྱུར་མེད་དེ། །ཡང་དག་མིན་རྟོགས་ལས་བྱུང་འདོད་ཆགས་སོགས། །གློ་བུར་དྲི་མས་དེ་ཉོན་མོངས་མི་འགྱུར།

Now, what are the twelve verses about the topic of [the tathāgata element’s] being changeless during its phase of being impure?

Just as all-pervasive space

Is untainted due to its subtlety,

So this [basic element] that abides everywhere

In sentient beings is untainted. I.52

Just as the worlds everywhere

Are born and perish in space,

So the faculties arise and perish

In the unconditioned basic element. I.53

Just as space was never {D97b}

Burned before by any fires, {P101a}

So this [basic element] is not consumed

By the fires of death, sickness, and aging. I.54

Earth rests upon water, water on wind,

And wind on space,

[But] space does not rest on the elements

Of wind, water, or earth. I.55

Likewise, skandhas, dhātus, and faculties

Rest on karma and afflictions,

And karma and afflictions always rest on

Improper mental engagement. I.56

Improper mental engagement

Rests on the purity of the mind',

[But] this nature of the mind does not rest

On any of these phenomena'. I.57

The skandhas, āyatanas, and dhātus

Should be understood as being like the element of earth.

The karma and afflictions of living beings

Should be understood as resembling the element of water. I.58 {J43}

Improper mental engagement

Is to be known as being like the element of wind.

Being without root and not resting [on anything],

[Mind’s] nature is similar to space. I.59

Improper mental engagement

Rests on the nature of the mind,

And improper mental engagement

Produces karma and afflictions. I.60

Skandhas, āyatanas, and dhātus

Arise and disappear

From water-like karma and afflictions,

Just as the evolution and dissolution of the [world]. I.61

Lacking causes and conditions,

Lacking aggregation, and lacking

Arising, ceasing, and abiding',

The nature of the mind resembles space'. I.62

The luminous nature of the mind

Is completely unchanging, just like space.

It is not afflicted by adventitious stains,

Such as desire, born from false imagination. I.63

tatrāśuddhāvasthāyāmavikārārthamārabhya katame dvādaśa ślokāḥ

yathā-sarvagataṃ saukṣmyādākāśaṃ nopalipyate/

sarvatrāvasthitaḥ sattve tathāyaṃ nopalipyate//52//

yathā sarvatra lokānāmākāśa ubayavyayaḥ/

tathaivāsaṃskṛte dhātāvindriyāṇāṃ vyayodayaḥ//53//

yathā nāgnibhirākāśaṃ dagdhapūrvaṃ kadācana/

tathā na pradahatyenaṃ mṛtyuvyādhijarāgnayaḥ//54//

pṛthivyambau jalaṃ vāyau vāyurvyomni pratiṣṭhitaḥ/

apratiṣṭhitamākāśaṃ vāyvambukṣitidhātuṣu//55//

skandhadhātvindriyaṃ tadvatkarmakleśapratiṣṭhitam/

karmakleśāḥ sadāyonimanaskārapratiṣṭhitāḥ//56//

ayoniśomanaskāraścittaśuddhipratiṣṭhitaḥ/

sarvadharmeṣu cittasya prakṛtistvapratiṣṭhitā//57//

pṛthivīdhātuvajjñeyāḥ skandhāyatanadhātavaḥ/

abdhātusadṛśā jñeyāḥ karmakleśāḥ śarīriṇām//58//

ayoniśomanaskāro vijñeyo vāyudhātuvat/

tadamūlāpratiṣṭhānā prakṛtirvyomadhātuvat//59//

cittaprakṛtimālīnāyoniśo manasaḥ kṛtiḥ/

ayoniśomanaskāraprabhave kleśakarmaṇī//60//

karmakleśāmbusaṃbhūtāḥ skandhāyatanadhātavaḥ/

utpadyante nirudhyante tatsaṃvartavivartavat//61//

na hetuḥ pratyayo nāpi na sāmagrī na codayaḥ/

na vyayo na sthitiścittaprakṛtervyomadhātuvat//62//

cittasya yāsau prakṛtiḥ prabhāsvarā

na jātu sā dyauriva yāti vikriyām/

āgantukai rāgamalādibhistvasā-

vupaiti saṃkleśamabhūtakalpajaiḥ//63//tatra śūnyatāvikṣiptacittā ucyante navayāna saṃprasthitā bodhisattvastathāgatagarbhaśūnyatārthanayavipranaṣṭāḥ/ ye bhāvavināśāya śūnyatāvimokṣamukhamicchanti sata eva dharmasyottarakālamucchedo vināśaḥ parinirvāṇamiti/ ye vā punaḥ śūnyatopalambhena śūnyatāṃ pratisaranti śūnyatā nāma rūpādivyatirekeṇa kaścidbhā vo'sti yamadhigamiṣyāmo bhāvayiṣyāma iti/ tatra katamaḥ sa tathāgatagarbhaśūnyatārthanaya ucyate/

nāpaneyamataḥ kiṃcidupaneyaṃ na kiṃcana/

draṣṭavyaṃ bhūtato bhūtaṃ bhūtadarśī vimucyate//154//

śūnya āgantukairdhātuḥ savinirbhāgalakṣaṇaiḥ/

aśūnyo'nuttarairdharmairavinirbhāgalakṣaṇaiḥ//155//

kimanena paridīpitam/ yato na kiṃcidapaneyamastyataḥ prakṛtipariśuddhāt tathāgatadhātoḥ saṃkleśanimittamāgantukamalaśūnyatāprakṛtitvādasya/ nāpyatrakiṃcidupaneyamasti vyavadānanimittamavinirbhāgaśuddhadharmaprakṛtitvāt/ tata ucyate/ śūnyastathāgatagarbho vinirbhāgairmuktajñaiḥ sarvakleśakośaiḥ/ aśūnyo gaṅgānadīvālikāvyativṛttairavinirbhāgairamuktajñairacintyairbuddhadharmairiti/ evaṃ yadyatra nāsti tattena śūnyamiti samanupaśyati/ yatpunaratrāvaśiṣṭaṃ bhavati tatsadihāstīti yathābhūtaṃ prajānāti/ samāropāpavādāntaparivarjanādaparyantaṃ śūnyatālakṣaṇamanena ślokadvayena paridīpitam/ tatra yeṣāmitaḥ śūnyatārthanayādvahiścittaṃ vikṣipyate visarati na samādhīyate naikāgrībhavati tena te śūnyatāvikṣiptacittā ucyante/ na hi paramārthaśūnyatājñānamukhamantareṇa śakyate'vikalpo dhāturadhigantuṃ sākṣātkartum/ idaṃ ca saṃdhāyoktam/ tathāgatagarbhajñānameva tathāgatānāṃ śūnyatājñānam/ tathāgatagarbhaśca sarvaśrāvakapratyekabuddhairadṛṣṭapūrvo'nadhigatapūrva iti vistaraḥ/ sa khalveṣa tathāgatagarbho yathā dharmadhātugarbhastathā satkāyadṛṣṭipatitānāmagocara ityuktaṃ dṛṣṭipratipakṣatvāddharmadhātoḥ/ yathā dharmakāyo lokottaradharma garbhastathā viparyāsābhiratānāmagocara ityuktamanityādilokadharmapratipakṣeṇa lokottaradharmaparidīpanāt/ yathā prakṛtipariśuddhadharmagarbhastatha śūnyatāvikṣiptānāmagocara ityuktamāgantukamalaśūnyatāprakṛtitvādviśuddhiguṇadharmāṇāmavinirbhāgalokottaradharmakāyaprabhāvitānāmiti/ tatra yadekanayadharmadhātvasaṃbhedajñānamukhamāgamya lokottaradharmakāyaprakṛtipariśuddhivyavalokanamidamatra yathābhūtajñānadarśanamabhipretaṃ yena daśabhūmisthitā bodhisattvāstathāgatagarbhamīṣatpaśyantītyuktam/ evaṃ hyāha/

chidrābhre nabhasīva bhāskara iha tvaṃ śuddhabuddhīkṣaṇai-

rāryerapyavalokyase na sakalaḥ prādeśikībuddhibhiḥ/

jñeyānantanabhastalapravisṛtaṃ te dharmakāyaṃ tu te

sākalyena vilokayanti bhagavan yeṣāmanantā matiriti//

初依不淨時不變不異十一偈者

如虛空遍至 體細塵不染 佛性遍眾生 諸煩惱不染 如一切世間 依虛空生滅 依於無漏界 有諸根生滅 火不燒虛空 若燒無是處 如是老病死 不能燒佛性 地依於水住 水復依於風 風依於虛空 空不依地等 如是陰界根 住煩惱業中 諸煩惱業等 住不善思惟 不善思惟行 住清淨心中 自性清淨心 不住彼諸法 陰入界如地 煩惱業如水 不正念如風 淨心界如空 依性起邪念 念起煩惱業 依因煩惱業 能起陰入界 依止於五陰 界入等諸法 有諸根生滅 如世界成壞 淨心如虛空 無因復無緣 及無和合義 亦無生住滅 如虛空淨心 常明元轉變 為虛妄分別 客塵煩惱染

Other English translations

Obermiller (1931)

Just as space will never be destroyed

By the (destructive) fires (at the end of the world)，

In a like way this (Essence of the Buddha)

Is not consumed by the fires of death, of illness, and decrepitude.

Takasaki (1966)

Just as space has never been burnt.

By the fire [at the end of the world];

Likewise the fires of death, of illness and decrepitude

Cannot consume this [Essence of the Buddha].

Fuchs (2000)

Space is never burnt by fires.

Likewise this [dharmadhatu]

is not burnt by the fires

of death, sickness, and aging.

Textual sources

Commentaries on this verse

Academic notes